آثار منتشر شده گروه عربی
| عنوان اثر | پدیدآور | معرفی اثر |
|---|---|---|
الايضاح في علوم البلاغه (البيان) |
ترجمه: دکتر هادی رضوان |
كتاب حاضر ترجمه و تحقيق فارسي « الإيضاح في علوم البلاغة » اثر خطيب قزويني است كه خود شرحي بر كتاب «تلخيص المفتاح» تاليف همين نويسنده است كه آن نيز گزيده اي از كتاب «مفتاح العلوم» اثر سكاكي است.
كتاب "إيضاح" محمد بن عبد الرحمن بن عمر، مشهور به خطيب قزويني(م739هـ)، يكي از مهمترين منابع بلاغت عربي به شمار مي آيد كه پژوهشگران و جويندگان ادبيات عربي از آن بي نياز نيستند؛ با اين حال، اين كتاب بر خلاف كتاب "تلخيص" چندان با اقبال بلاغيان و شارحان و حاشيه نويسان مواجه نشده است. ايضاح اگر چه كتابي است مستقل، اما مي توان آن را شرحي مبسوط بر كتاب تلخيص هم دانست كه صاحب اثر، خود بر آن نوشته و شواهد و توضيحات بسيار بر آن افزوده است. تلخيص كه از نامش هم پيداست، خلاصه ي قسم بلاغت كتاب "مفتاح العلوم" أبو يعقوب يوسف بن أبي بكر بن محمد بن علي سكاكي(م626هـ) است. خطيب خود در مقدمه ي كتاب ايضاح تصريح كرده است كه در اين اثر هر كجا كه لازم بوده باشد آراي عبد القاهر جرجاني، صاحب دو اثر مهم "دلائل الإعجاز" و "أسرار البلاغة"، همچنين نظرات سكاكي در "مفتاح العلوم" و ديگر بلاغيان را ذكر كرده و ديدگاه و نظر خود را هم به آن افزوده است. در مقدمه ي ترجمه و تحقيق بخش معاني ايضاح هم كه در اواخر سال 92 منتشر شد، نوشته بودم كه كتاب ايضاح از دو وجه بر ساير شروح و حواشي تلخيص برتري دارد: يكي آنكه خطيب خود پي برده است كه تلخيص المفتاح را كاستي هايي است و به آن سبب "إيضاح" را چون شرحي بر آن نوشته است و ديگر آنكه در اين كتاب، او بسيار بيشتر از آثار پيشينيان و به ويژه آن سه كتاب مهم كه نامشان بردم، بهره گرفته و مثال ها و شاهد ها در آن بسي بيشتر است. شيوه ي كار در اين بخش (علم بيان) هم مانند بخش نخست (معاني) است؛ سعي كرده ام ترجمه، هر چه بيشتر روان و قابل فهم باشد؛ اما به متن عربي هم تا حد زيادي پايبند بوده ام. با توجه به زمان نويسنده ي كتاب و شيوه ي كار قدما در تأليف، به نظرم در اين گونه از آثار، ترجمه ي مقيد به متن، بر ترجمه ي آزاد برتري دارد. در ترجمه ي شواهد و به خصوص بيت ها، دقت بيشتري كرده ام و تا در توانم بوده كوشيده ام ترجمه ها ادبي باشند و در عين حال، بتوانند نكته يا فايده ي بلاغي مورد نظر را در زبان فارسي هم منتقل كنند. در بخش تحقيقي كار هم طبيعي است اگر از شرح ها و حاشيه هاي تلخيص المفتاح مستقيم يا غير مستقيم بهره فراوان برده باشم؛ از جمله دو شرح "مطول" و "مختصر" تفتازاني، "مواهب الفتاح" مغربي، "عروس الأفراح" بهاء الدين سبكي، "حاشيه"ي عبد الحكيم سيالكوتي بر مطول و "بغية الإيضاح" عبد المتعال صعيدي، نيز منابع متعدد ادبي ولغوي و تفسيرهاي معتبر و به خصوص "كشاف" زمخشري و "أنوار التنزيل" قاضي بيضاوي |
پیر رنجور، شرح پارسی همزيه نالی |
دکتر هادی رضوان |
كتاب حاضر ترجمه و تحقيق فارسي « الإيضاح في علوم البلاغة » اثر خطيب قزويني است كه خود شرحي بر كتاب «تلخيص المفتاح» تاليف همين نويسنده است كه آن نيز گزيده اي از كتاب «مفتاح العلوم» اثر سكاكي است. |
سپهر برين رسولان شرح فارسی همزيه بوصيری |
دکتر هادی رضوان |
شرف الدين محمد بن سعيد بن حماد صنهاجي، شاعر نامدار مصري در سده هفتم هجري است كه مدايح نبوي او شهرت فراوان دارند. بوصيري تمام شهرت و منزلت ادبي خود را مرهون مدايح نبوي است؛ قصايدي چون «الكواكب الدرية في مدح خير البرية» كه به «برده» مشهور است، «اُمّ القري في مدح خير الوري»، «القصيده المضرّية في مدح خير البرية» و بسياري ديگر. همين قصايد نبوي مورد اقبال پژوهندگان، شارحان و مترجمان و حتي ديگر شاعران قرار گرفته اند؛ براي مثال، براي قصيده «برده» حدود هفتادونه شرح، سي وپنج تخميس، ده تسبيع، يك تتسيع، شانزده تشطير، دو تذييل و چندين ترجمه به زبان هاي فرانسوي، تاتاري، فارسي، تركي و ... برشمرده اند. براي قصيده «همزيه» (اُمّ القري في مدح خير الوري) هم از هجده شرح، يازده تخميس و دو تشطير نام برده اند. براي ديگر مدايح او هم ازجمله براي «ذخر المعاد علي وزن بانت سُعاد»، «القصيده الخمريّة»، «القصيدة المضرّية في الصلاة علي خير البريةَ» و «القصيده اللامية في معارضة بانت سُعاد»، شرح ها، تخميسات، تشطيرات و كارهايي از اين دست برشمرده اند. اين همه بذل توجه به مدايح نبوي بوصيري گواه منزلت والاي او در شاعري است. همزيه، قصيده اي است 457 بيتي در بحر خفيف كه مي توان گفت شاعر در آن سيرۀ نبوي را در نهايت احساس و باعاطفه اي جوشان و خيالي لطيف به نظم كشيده است.
|
اللُّمَع در اصول فقه شافعی |
ترجمه: دکتر حسن سرباز |
|
علی احمد باکثیر و القصّه الاسلامیه |
دکتر حسن سرباز |
|
آشنایی با ادیان در قرآن |
ترجمه: دکتر حسن سرباز |
|
المصطلحات المتداولة في الصحافة العربیة |
دکتر محمدرضا عزیزی پور |
المصطلحات المتداولة في الصحافة العربیة کتابی در زمینه اصطلاحات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی، نظامی، پزشکی و غیره است که تا کنون دوازده بار چاپ شده است. هدف از تألیف این کتاب آموزش زبان عربی معاصر، فراگیری اصطالحات مطبوعات عربی و آشنایی با سؤالات آزمون کارشناسی ارشد است. این کتاب با وجود حجم اندک دربرگیرنده اصطلاحات و کلمات بسیاری است. به خاطر یادگیری بهتر دانشجو سعی شده تا ترجمه فارسی نزدیک به متن عربی باشد. همچنین از مطالب تکراری، اسامی افراد و حجیم نمایی جدا پرهیز شده است. حرکت گذاری کلمات و اصطلاحات عربی، آوردن تمرینهای مختلف در زمینههای گوناگون از دیگر ویژگیهای این کتاب است.
|
شرح گیپایی در نحو عربی |
تصحیح، مقدمه و تألیفات:
|
در کتاب حاضر که از یک مقدمه، ده بخش و 21 فصل تشکیل شده است، علاوه تصحیح و تعلیقات جامع بر شرح فارسی میر شید شریف جرجانی بر کافیه ابن حاجب، شرح کاملی از زندگینامه و آثار ابن حاجب و میر سید شریف جرجانی، بررسی کتاب کافیه و کتابشناسی شروح مختلف آن، ویژگیهای شرح جرجانی، نکاتی دربارهٔ نسخه بدلها، معرفی نسخههای اساس و شیوهٔ تصحیح متن آمده است. این اثر کاملترین و بهترین شرح فارسی بر اثر معروف ابن حاجب در قواعد زبان عربی؛ موسوم به کافیه است. در شرح میر سید شریف جرجانی بر کافیه که شارح، خود آن را شرح گیپایی نامیده است، قواعد صرف و نحو عربی ضمن پرهیز از نکات زائد و مواضع خلاف میان نحویان، با زبانی علمی و فصیح و به شیوه استدلالی آمده است. این اثر یک منبع کاربردی و مفید برای علاقمندان فارسی زبان به آموزش قواعد زبان عربی است بويژه در دوره تحصیلات تکمیلی میباشد و نمونهای از نثر علمی فارسی در سده نهم هجری است.
|
شور شاعری جستاری در زیبایی شناسی منظومه های کلامی مولوی کرد |
دکتر هادی رضوان |
|
الايضاح في علوم البلاغه (معانی) |
ترجمه: دکتر هادی رضوان |
|
الرافد فی لغة الاعلام |
دکتر محمدرضا عزیزی پور |
فرهنگ‌نویسی و گرد‌آوری اصطلاحات از اساسی‌ترین ضرورت‌ها در توسعه‌ی فرهنگ و پیشرفت تمدن بشری است. شکی نیست که در نقل و ترجمه‌‌ی افکار و دانش‌های گوناگون، وجود فرهنگ لغت‌ها امری ضروری است. همراه با گسترش علوم و فنون مختلف و توسعه‌ی روابط میان ملت‌ها و در گذر زمان، واژه‌های نوین وضع می‌گردد و اصطلاحات جدید رواج می‌یابد و الفاظ؛ معانی جدید و حتی متضاد به خود می‌گیرند از این رو، لازم است که این اصطلاحات گرد‌آوری و در دسترس دانش‌پژوهان قرار گیرد. کتاب حاضر که نتیجه‌ی سال‌ها تدریس در زمینه‌ی متون مطبوعاتی است پاسخی به این نیاز است چرا که با دقت بسیار و حسن انتخاب کلمات جدید و اصطلاحات کاربردی و مفید، همراه گردیده است. اثر حاضر منتخبی از کلمات و اصطلاحاتی است که بیشتر آن‌ها بعد از مطالعه و بررسی روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های اینترنتی و رسانه‌های بسیار گلچین شده است و سعی بر این بوده تا دانش‌پژوهان با واژه‌های جدید، کاربردی، مفید، مهم، معاصر، پویا و نیز مفاهیم گسترش‌یافته و تازه‌ی آن‌ها در حوزه‌ی رسانه‌های عربی و در زمینههای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی، ورزشی، پزشکی، روان‌شناسی، فرهنگی، حقوقی و علمی آشنایی پیدا کنند. این فرهنگ بر اساس حروف الفبای فارسی تنظیم گردیده و به تبعیت از فرهنگ المعجم الوسیط اغلب کلمات با «ال» آورده شده‌اند. افعال عربی معمولاً بر اساس حالت مصدری مرتّب و منظّم شده و در انتخاب کلمات عربی سعی بر این بوده که از آوردن واژه‌های مهجور، متروک، تکراری، غیر ضروری، ساختگی، بدون کاربرد و عامیانه، خود‌داری شود اما با این وجود اگر کلمه‌ی عامیانه‌ای در کتاب مشاهده شود به‌خاطر کاربرد زیاد آن کلمه در رسانه‌ها است. برای تسهیل در خواندن و یادگیری هر‌چه بهتر تا آن‌جا که مقدور بوده، کلمات و اصطلاحات، حرکت‌گذاری شده است.
|
