شرافت کریمی

الخبر جمله یحتمل الصدق او الکذب لذاته دون النظر إلی المخبر او الواقع فیکون صادقا إن طابق الواقع ویکون کاذبا إن کان غیر مطابق له والانشاء ما لا یحصل مضمونه ولا یتحقق إلا بالتلفظ به ویحتمل الصدق والکذب. لهذین الاسلوبین دور رئیسی فی الخطاب القرآنی وإلقاء المفاهیم. الهدف من هذه الرساله هو معرفه اسلوب الخبر والإنشاء فی الجزء 28 من القرآن الکریم ثم الکشف عن انواع الکلام من الإنشاء الطلبی وغیر الطلبی واسالیبهما ومعانیهما فی هذا الجزء فی دراسه إحصائیه. تم البحث بمنهج تحلیلی وتوصیفی خلال دراسه آیات الجزء 28 کلها ومن النتائج التی توصل إلیها البحث ان الاسلوب الإنشائی فی جزء 28 ینقسم إلی قسمین: الطلبی وغیر الطلبی. ومن ضمن القسم الاول یاتی اسلوب الامر فی ستین موضع فی ثلاث وثلاثین آیه بینما اسلوب الامر بصیغه لام الامر جاء فی خمسه مواضع، فی حین لم ترد الجمل الطلبیه بإسم الفعل، والمصدر النائب عن فعل الامر. ویاتی اسلوب النداء بالمرتبه الثانیه فی تسع وعشرین حاله فی سبع وعشرین آیه، وقد جاء النداء فیها لغرض التنبیه وهو تنبه الله سبحانه للإنسان لاوامره ونواهیه. وجاء اسلوب النهی فی إحدی عشره آیه، واسلوب الاستفهام فی ثلاث عشره آیه. وفی القسم الثانی وهو الإنشاء غیر الطلبی یاتی اسلوب الذم بالمرتبه الاولی، إذ جاء خمس مرات. اما اسلوب القسم یاتی مره واحده ولم یاتی اسلوب المدح والعقود والرجاء واسلوب التعجب وکم الخبریه فی الجزء 28 من القرآن الکریم.

شعر نو در ادبیات عربی و فارسی در سده‌ی پیشین شکل‌گرفت و شکل‌گرفتن آن، عوامل مختلفی تاثیر داشته و دارای ویژگی‌های خاص است. نازک الملائکه و نیما یوشیج دو شاعر آوانگارد و نظریه‌پرداز به عنوان بنیانگذاران شعر نو عربی و فارسی، در آثار خود به عوامل شکل‌گیری شعر نو و ویژگی‌های آن پرداخته‌اند. در این پژوهش، به روش توصیفی تطبیقی و با تبیین آراء و تحلیل نمونه‌هایی از اشعار آنها، به منظور به دست دادن مهترین ویژگی‌های شعر نو عربی و فارسی و عوامل شکل-گیری آن، دیدگاه‌های نازک الملائکه و نیما یوشیج را بررسی نموده است. از مهم‌ترین نتایج پژوهش آن است که نازک الملائکه در بررسی‌های خود بیشتر بر مباحث عروضی و وزن شعر نو تاکید دارد نیما یوشیج اما بیشتر بر ساختار و تلاش برای توصیفی شدن و ابژکتیو بودن شعر تاکید دارد. در زمینه‌ی شکل‌گیری شعر نو، نازک الملائکه آن را پدیده‌ای مستقل و دور از تقلید از شعر غربی می‌داند و شکل‌گیری آن را نتیجه تقابل با سنت و تلاش فردی شاعر می‌داند، اما نیما یوشیج بر تاثیرپذیری هنر و ادبیات از غرب تاکید می‌کند و شکل‌گیری‌ شعر نو را عملی جمعی می‌داند. از ویژگی‌های شعر نو که دو ناقد بر آن توافق دارند؛ وجود وزن و گاه قافیه، اهمیت موضوع انتخابی برای شعر، ارتباط شعر با زندگی و جامعه، وجود ابهام و رمز در شعر نو است. ویژگی‌هایی که دو ناقد در آن اختلاف دارند، استفاده از زبان رسمی و واژگان عامیانه، چگونگی کاربرد اختیاری قافیه و برتری دادن محتوا بر شکل در شعر نو است. مسائلی که تنها مورد توجه نازک الملائکه بوده، ساختار صحیح شعر، جزئیات وزن و موسیقی و تکرار است. مسائلی هم که تنها مورد توجه نیما یوشیج بوده است، ارتباط ساختار و زبان شعر با مخاطب، توصفی و ابژکتیو یا سوبژکتیو بودن شعر است.

نظریۀ استعاره‌های مفهومی در دهۀ هشتاد میلادی با نظرات لیکاف و جانسون به زبان‌شناسی‌شناختی وارد شد. استعاره مفهومی، اصطلاحی است که به فهمیدن یک ایده یا یک حوزه مفهومی بر اساس ایده یا حوزه مفهومی دیگر اشاره می‌کند و به سه نوعِ ساختاری، وجودی (هستی‌شناختی) و جهتی تقسیم می‌شود. رمان ساق البامبو اثر سعود السنعوسی یکی از مشهورترین رمان‌های سدۀ اخیر زبان عربی است. پژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی در آن پرداخته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر سه نوع از استعاره‌های مفهومی در رمان به کار رفته است استعاره‌های ساختاری بیشترین میزان کاربرد را دارد و کمترین میزان بسامد مربوط به استعاره‌های جهتی است. استعاره‌های مفهومی علاوه بر اهمیت زبان‌شناختی، دارای کارکرد‌های ادبی ـ زیبایی‌شناختی، جامعه‌شناختی و روان‌شناختی است و در این رمان قرابت زیادی را با استعاره‌های وجودی دارد و این نشان از تنیدگی مفهومی میان این دو نوع استعاره است. اصلی‌ترین تفاوتی که میان این دو نوع استعاره وجود دارد این است که در استعاره ساختاری، هر دو مفهوم مبدا و مقصد، انتزاعی هستند اما در استعاره مفهومی وجودی، اولی انتزاعی و دومی عینی است. با توجه به آن که بافت رمان، بافتی سرشار از نا‌امیدی و تباهی است استعاره‌های جهتی نتوانسته‌اند به خوبی جلوه پیدا کنند. برخی از استعاره‌های موجود در رمان که از جنس استعاره‌های ساختاریند، بسیار نزدیک به زبان روزمره هستند. این مساله تاییدی است بر دیدگاه لیکاف و جانسون در نظریۀ استعارۀ مفهومی که معتقدند استعاره‌ها علاوه بر ادبیات در تمام عرصه‌های روزمرۀ ما وجود دارند.

از موضوعات مورد پژوهش در ادبیات تطبیقی ملل، عرفان است که با بررسی آن به ویژگی‌ها، مفاهیم و الفاظ و ساختار ادبیاتِ عرفانی یک زبان در برابر زبان دیگر به دست می آید. إبن فارض از بزرگان شعر عرفانی در ادبیات عربی است که به سلطان العاشقین ملقّب گشته و شیخ مصطفی تخته‌ای از اولین شاعران عارف ادبیات کُردی به شمار می‌رود که بر جریان شعر شاعران کُرد پس از خود تاثیر گذاشته است. این پژوهش با هدف دستیابی به عوامل شکل‌گیری شاخصه‌های شعری و وجوه تمایز و تشابه میان اشعار عرفانی إبن فارض مصری و شیخ مصطفی تخته‌ای؛ بر اساس اصول ادبیات تطبیقی مکتب امریکایی و به روش توصیفی _ تحلیلی انجام و اشعار آنها از نظر محتوا و ساختار بررسی شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که با وجود تفاوت زبانی، مکانی و زمانی بسیار میان دو شاعر، در سبک بیان سلوک عارفانه و مقامات طی شده و مضامین تشابه وجود دارد و هر دو با استفاده از زبان نمادین و گاه پر تکلّف، سعی در بیان موضوعات عرفانی دارند. إبن فارض با غور در سلوک عارفانه، به بیان اقوال و حالاتی می‌پردازد که منجر به اتهام حلولیت و الحاد او شده و با سرودن قصاید مشهور تائیه و خمریه و هنجارگریزی زبانی در آنها، توانسته است مفاهیم بدیعی را به کار گیرد، درحالی که شیخ مصطفی تخته‌ای به دلیل وجود محیطی فرهنگی یکدست و به‌دور از متشرّعان مخالف عرفان، به سرودن اشعار عارفانه پرداخته‌ است و با استفاده از قالب مثنوی ده هجایی، باعث برجسته سازی این قالب شعری در ادبیات عارفانه منطقه هورامان شده است.

یادگیری به شیوه تعاملی در آموزش زبان دوم در واقع رو شی از آموزش است که به شکل مستقیم دانش آموز یا دانشجو را با فرایند درس درگیر می کند؛ این روش، نه تنها خلاقیت و قدرت حل مسئله افراد را به چالش می کشد، که کمک میکند تا فراگیران خیلی بهتر و ساده تر مفاهیم درسی را به خاطر بسپارند. کتاب های عربی فنی و حرفه ای و کار و دانش با عنوان زبان قرآن از جمله مهمترین کتابها ی عربی در دوره متو سطه دوّم به شمار می روند که دانشآموزان زبان قرآن 1را که شامل هشت درس است برای پایه دهم و یازدهم و زبان قرآن 3 را برای پایه دوازدهم می خوانند. در کشور مالزی مجموعه کتابهای درسی دوره متوسطه وجود دارد که به صورت عملی و کاربردی زبان عربی را به دانش آموزان مالزیایی یاد می دهد. در این تحقیق با روش یادگیری تعاملی کتابهای عربی فنی و حرفه ای و کار و دانش متوسطه دوّم و همچنین کتابهای درسی کشور مالزی مورد بررسی و نقد قرار گرفت. از جمله مهمترین نتایج این تحقیق آن است که کتاب های ایران بیشتر به صورت تئوریک مباحث را به دانش آموز القاء می کند و بر بسیاری از مهارتهای تعاملی در یادگیری متکی نیست از همین مورد میتوان به ضعف یادگیری شنیداری، و کلامی و نوشتاری اشاره کرد که در هر سه کتاب مباحثی برای آموزش مکالمه عربی و همچنین اختصاص CD های آموزشی برای تقویت شنیداری و املاء و نگارش عربی دیده نمی شود. در طرف مقابل کتاب های مالزی بر اساس شیوههای علمی در یادگیری فعّال طراحی شده اند و در هر درس پنج مرحله برا ی یادگیری مبحث مد نظر پیاده می شود: مرحله اوّل: مهارت شنیداری، مرحله دوّم: مهارت کلامی، مرحله سوّم: مهارت خواندن، مرحله چهارم: مهارت نوشتاری، مرحله پنجم: مهارت درک مطلب و تمامی این مراحل بر اساس سطح دانش آموز از مبتدی تا پیشرفته اجرا می گردد.

پژوهش حاضر به بررسی انسجام معنایی و واژگانی در رمان العطر الفرنسی، با روش کیفی و کتابخانه ای وبررسی متن رمان در چارچوب رویکرد نقش‌گرای هلیدی می‌پرازد. رویکرد نقش‌گرا سعی دارد نقش زبان و ارتباط زبان با جامعه را مورد بررسی قرار دهد، از این رو جهان مورد بررسی نقش‌گرایان متن و اجزای آن در تعامل با عوامل فرازبانی است. بدین ترتیب متن مهم‌ترین مولفه برای بررسی زبان است. بر اساس رویکرد نقش‌گرای هلیدی، عوامل مختلفی معنایی و واژگانی می‌توانند میزان همبستگی و انسجام یک متن را تعیین کنند ارجاع، حذف و جانشینی سه عامل معنایی و ترادف، تضاد، هم‌آیی، چند معنایی و شمول معنای از جمله عوامل واژگانی موثر در تعیین انسجام متن به شمار می‌روند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که رمان العطر الفرنسی، هر دو مشخصۀ انسجام معنایی و واژگانی را دارا است. در سطح انسجام معنایی، ارجاع بارزترین مشخصه است که در متن رمان استفاده شده است. ارجاع در رمان از طریق ضمایر، ضمایر انعکاسی و اسامی خاص صورت پذیرفته است که به ترتیب دارای مرجع درون متنی و برون متنی، مرجع درون متنی و مرجع برون متنی هستند. همچنین در سطح انسجام واژگانی تاکید، برجسته‌سازی، تصویرگونگی و جزئی نگری را می‌توان عمده‌ترین اهداف استفاده از عناصر انسجام بخش واژگان در متن رمان قلمداد نمود. پرکاربردترین ابزار انسجام واژگانی تکرار و تضاد می‌باشد که خود حکایت از پارادوکس‌های ذهنی و اختلالات شخصیتی اصلی‌ترین فرد داستان دارد.

عرفان اسالمی پس از شکل گیری و در مراحل پیشرفت خود آثار فرآوانی را به وجود آوردهاند که شامل متون نثری و شعری میباشد. از دیرباز پژوهشگران این آثار را از زوایای مختلفی بررسی کردهاند که یکی از آنها بررسی سبکشناختی و میزان ادبی بودن این آثار است. در زمان معاصر و پس از شکلگیری مکاتب جدید، بررسی آثار عرفانی ادامه یافت. در این میان میتوان به دو ناقد برجسته در زبان و ادبیات عربی و فارسی، ادونیس و شفیعی کدکنی اشاره کرد که ادونیس عرفان را از منظر مکتب سوررئالیست و شفیعی کدکنی از منظر مکتب فرمالیست بررسی کرده و تالش نمودهاند بر اساس این دو مکتب میزان ادبی بودن این آثار را نشان دهند. در این پژوهش با هدف دست یابی به علل و ریشههای اختالف میان ادونیس و شفیعی کدکنی در تحلیل آثار عرفانی و ارزیابی نقاط تشابه و تفاوت رویکرد آنها سعی شده است بر اساس اصول ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی و به روش توصیفی و تحلیل محتوا، به بررسی تطبیقی نظریات آنها دربارهی ویژگیها و سبکشناسی آثار عرفانی پرداخته شود. از مهمترین نتایج پژوهش آن است که تشابه اصلی میان این دو ناقد در این است که هر دو عرفان را یک مکتب ادبی و آثار عرفانی را آثاری هنری و ادبی میدانند. دلیل تفاوت نظر ادونیس و شفیعی کدکنی توجه هر کدام به جنبههای مختلفی از آثار عرفانی است؛ ادونیس بیشتر بر تحلیل محتوا و تحلیل تجربه عرفانی و کسب معرفت حاصل از آن تاکید دارد که درونمایه آثار عرفانی را تشکیل میدهد. او روش دستیابی به این معرفت را شبیه به ابزار مورد استفاده سوررئالیستها میداند، در حالی- که شفیعی کدکنی آثار عرفانی را جدای از تجربیات عرفانی در نظر میگیرد و معتقد است آنچه قابل بررسی میباشد، تنها متن و ویژگیهای زبانی و فرمی آن است.

من اهم المشکلات التی تواجه طلاب اللغه العربیه وآدابها ضعف استخدام المهارات اللغویه وخاصه مهارتی المحادثه والتعبیر. لذلک، بما ان افضل طریقه للتعلم هی التدریس، فإن طریقه التدریس مهمه جداً للطلاب والمعلمین والاساتذه، ولکن للاسف هذه المشکله تواجه العدید من المشاکل والتحدیات؛ لان قواعد اللغه العربیه بها تعقیدات دقیقه وصعبه لیست فقط لغیر الناطقین بها، ولکن ایضاً للمتحدثین باللغه العربیه. ما یجعل هذه المساله اکثر صعوبه وتعقیداً هی القواعد العربیه، وتعلم فلسفه اصل القواعد وتغییرها من ادوات إلی اهداف وعدم الاهتمام بالوقت واحتیاجات الجمهور. یودی هذا إلی عدم اکتساب المتعلمین القدره الکافیه وإحباطهم وعدم حماسهم حیال ذلک. من ناحیه اخری علی الرغم من التغییرات الکبیره التی حدثت فی تدریس اللغات العربیه فی العقود الاخیره، إلا ان تدریس اللغه العربیه فی الجامعات یواجه العدید من المشاکل. یبدو ان احد الاسباب المبرره لهذه المشکله هو طرق تدریس هذه اللغه ومکوناتها مثل نوع المهارات اللغویه التی یتم الترکیز علیها، وکفاءه التقنیات المستخدمه وجوده المواد التعلیمیه. لذلک حاولنا فی هذا البحث معالجه معوقات ومشاکل تعلیم اللغه العربیه لغیر الناطقین بها، والتی تقوم علی نظریات التعلم المعرفی وما وراء المعرفی. تُحدث هذه الطریقه، ببنیتها ومیزاتها الخاصه، تغییراً جوهریاً فی موقف المعلمین والمتعلمین من قواعد ومشکلات المهارات اللغویه (الاستماع والقراءه والتحدث والکتابه) وتحولها إلی اداه قیمه لتقویه مهارات اللغه. یتکون المجتمع الإحصائی لهذا البحث من مجموعتین، المجموعه الاولی تضم 41 طالباً من قسم اللغه العربیه وآدابها فی الفصل الاول إلی الفصلین الاخیر من درجتی البکالوریوس والماجستیر، والمجموعه الثانیه من اساتذه قسم اللغه العربیه وآدابها فی جامعه کوردستان. تم اختیار الطلاب لانهم جمیعاً تلقوا دورات فی المهارات اللغویه، بما فی ذلک المحادثه، والمختبر، والتالیف، والمراسلات، والترجمه، والترجمه من العربیه إلی الفارسیه، وبالعکس، فی الصحف والمجلات العربیه. طریقه اخذ العینات من الطلاب هی طریقه اخذ العینات العنقودیه. ثم بین طلاب الفصول فی کل مجموعه حسب عدد العینات المحدده تم اختیار الطلاب عشوائیاً وتوزیع استبیان بینهم.

زبان شناسی نقش گرا به عنوان یکی از رویکردهای علم زبان شناسی، بر بافت زبان و نقش-های اجتماعی زبان تاکید دارد. پایه گذار این نظریه "مایکل هلیدی" زبان شناس بریتانیایی مقیم استرالیا در قرن بیستم است. وی برای تحلیل ارتباط زبانی سه مرحله را بیان می کند: 1- بافت موقعیتی؛ 2- نظام معنایی؛ 3- نظام واژی دستوری. بافت موقعیتی مربوط به زمینه ی گفتمان، عاملان گفتمان و شیوه ی گفتمان است. نظام معنایی بیانگر «معنا بنیاد» بودن این دستور است و سه فرانقش اندیشگانی، بینافردی و متنی را در بر می گیرد. نظام واژی- دستوری که گسترده ترین لایه از دستور نقش گرای هلیدی است شامل ساختار گذرایی، ساختار وجه، عوامل ساختاری و عوامل غیر ساختاری است. جبران خلیل جبران نویسنده و شاعر توانا در قرن نوزده و بیست است که آثار بسیاری به نظم و نثر دارد. این پژوهش سعی دارد به روش توصیفی-تحلیلی، با تکیه بر رویکرد فرانقش بینافردی قصیده ی «المواکب» جبران خلیل جبران مورد بررسی قرار دهد و به تحلیل ساختار وجه و باقیمانده بپردازد. شیوه ی گردآوری مطالب در این پژوهش کتابخانه ای و از طریق فیش برداری است. نتایج این پژوهش توانایی و نبوغ شاعر را در جهت ایجاد ارتباط زبانی با مخاطب خویش نشان می دهد. وی با استفاده از وجوه مختلف خبری، تاکیدی، امری، پرسشی، تمنایی و قطبیت مثبت به بیان تجربیات مادی و انتزاعی خویش می پردازد و با بسامد بالای وجه خبری و تاکیدی، مخاطب را از مشکلات و مسائل جامعه بشری مطلع می کند و برای اقناع مخاطب بر یافته های خویش به طرق مختلف تاکید می کند و با کاربرد وجه امری او را به نواختن «نی» دعوت می کند، و باور دارد که نغمه های «نی» رمز جاودانگی و سعادت است. جبران در ادامه، آرمان سرای رویایی خویش «جنگل» را توصیف می کند که با کاربرد قطبیت منفی از نبودن مشکلات جامعه در محیط جنگل خبر می دهد و با استفاده از وجه تمنایی برای مردم زندگی در چنین مکانی را آرزو می کند. وی در کل قصیده با بسامد بالای قطبیت مثبت خود را با مخاطب یکی می داند و با او ارتباط صمیمانه ای برقرار می کند.

مدرنیسم در پی تحولات و پیشرفت علوم و فناوری در کشورهای اروپایی نشات یافت که به تدریج بر ادبیات و نگرش ادبی نیز تاثیرگذار بود. پس از مدرنیت کشورهای جهان اول، جوامع عربی نیز در معرض نوگرایی قرار گرفتند که مرهون عامل مهم ارتباط شرق با غرب طیِ اقدامات علمی و فرهنگی اروپاییانی بود که پس از جنگ های جهانی در جهان عرب انجام داده بودند. جریان های متعددی ادبیات عربی را در طول تاریخ دستخوش تغییرات نموده است. در اواخر قرن نوزدهم، به موازات تحولات فرهنگی و اجتماعی، گرایش های جدیدی در افکار و نگرش ادبا نسبت به جهان پیرامون خود احساس شد و تلنگر عظیمی در راستای تجدد ادبیات بود. ادبیات مهجر از جریان های ادبی دوره معاصر بود که تاثیر والایی در تحول ادب عربی داشته است. امین الریحانی (1940-1876) از شخصیت های ادبی مهجر شمالی و از پیشگامان نوگرایی در ادبیات معاصر عربی بود که اشعار خود را در قالب جدید «شعر منثور» سرود. مضامین شعری وی نیز بر اساس مقتضیات زمان گزینش شده است. در این پژوهش، بررسی نوآوری های شعری امین الریحانی براساس روش توصیفی- تحلیلی استکه با توجه به نتایج پژوهش، موارد تجددگرایی شعر او: سبک ادبی مستقل، بینامتنیت، اسلوب تکرار، بکارگیری نماد و اسطوره، انعکاس مسائل انسانی و اجتماعی از جمله: دعوت به جهاد، گریز از جهل، تعصب، مبارزه با استکبار و آزادی خواهی و... است.

نشانه شناسی از شاخه های زبان شناسی و علم مطالعه قواعد نشانه هاست و نشانه شناسی اجتماعی یکی از موضوعات این علم و رویکردی تحلیلی کاربردی است که هدف اصلی آن، تشخیص و درک نشانه های اجتماعی می باشد. پژوهش حاضر قصد دارد با روشی توصیفی تحلیلی رمان الآیام طه حسین را بر اساس رویکرد نشانه شناختی اجتماعی بررسی کند و با تکیه بر دلالت های صریح و ضمنی، نشانه های اجتماعی را در رمان الایام تحلیل نماید. الایام خود زندگینامه نوشتی است که جلوه های هویت، فرهنگ، مشکلات طبقاتی و اجتماعی در آن به وضوح آمده است. این رمان ترکیبی از واقعیت و اندکی تخیل است. بخش زیادی از وقایع الایام در قاهره می گذرد و مشکلات و تعصبات و تبعیض و بی عدالتی در آن کاملاً مشهود است. ازین رو، نشانه های مربوط به هویت از جمله باورها، نام ها و القاب، خوراک، پوشاک و غیره همچنین فقر و قدرت در رمان الایام ردیابی و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش بیانگر تنوع نشانه ها و توجه ویژه ی نویسنده به درون مایه ی اجتماعی، فرهنگ و اعتقادات است. توجه به جنبه های اقتصادی و مشکلات اجتماعی، فساد، پریشانی و نابسامانی فکری جامعه نویسنده است. بهره گیری از شیوه های گوناگون ارتباط کلامی در شخصیت پردازی این رمان کاملاً نمایان است. تحلیل نشانه شناختی نقش محوری دین، کاربرد آیات و احادیث و مجادله بر سر آن، تمایز و فاصله ی طبقات اجتماعی در پوشاک؛ خوراک، مسکن و بهداشت حاکی از آن است که با به کارگیری دلالت های صریح وضمنی در ساختار روایی داستان این موارد در همه عناصر رمان از جمله حوادث، شخصیت ها و هویت آن ها، عنوان ها، مکان ها، مسائل اجتماعی و فرهنگی بسیار مهم و دلالت مند است.

عناصر داستان بطور مستقیم به دیدگاه و نگرش نویسنده به عالم هستی بستگی دار و بر تحمیل هویت و تشخّص او بر مجموعه ی داستان نقش بسزایی دارد. نقشی که هر یک از این عناصر در داستان می آفریند متفاوت است. امّا آن چه مسلّم است قوّت وضعف یک اثر در بکارگیری این عناصر برمی گردد ودرست آنست که عناصر داستانی بتواند در کنار هم تفکّر اصلی نویسنده را در اثر بیان کند. مجموعه الحب فوق البلاط که از شاخص ترین و مهم ترین آثار عبدالوهاب المطاوع است به شیوه ی آثار کلاسیک، یعنی آثار رئالیستی قرن نوزدهم است. به این منظور المطاوع سعی می کند به کمک توصیف، بر تمام وجوه داستان به طور مستقیم احاطه داشته باشد. همچنین آنچه در این مجموعه مورد نظر نویسنده است، بسیار ساده و قابل فهم و به صورت مستقیم و غیر مستقیم در جریان شخصیت پردازی ها، صحنه پردازی ها، گفت گو،... به خواننده ارائه می گردد. از طرفی تمرکز بر شخصیت اصلی و صحنه ها و به تصویر کشیدن آن چه مورد نظر نویسنده است؛ از جامعه، زندگی مردم متوسط و مشکلاتی که این طبقه در زندگی خود متحمل شده اند او را برآن داشته است که نقش یک راوی (مفسر)ایفا کند و درنهایت به موفقیت چشمگیری هم دست یافته است. پژوهش حاضر برآن است که عناصر داستان را در مجموعه "الحب فوق البلاط" بررسی وجست وجو نماید. چارچوب پژوهش برپایه ی توصیفی-تحلیلی می باشد.

یکی از رویکردهای موثر در تحلیل متون ادبی تحلیل گفتمان است. نورمن فرکلاف با ارائه ی مدل سه بُعدی خود که آن را تحلیل گفتمان انتقادی نامید، زبان را یک کنش اجتماعی می-داند که در چهارچوب امور سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایفای نقش می کند. احمد خلف نویسنده و ناقد عراقی معاصر دهه ی 60 تاکنون با نوشتن آثار داستانی متعدد تصویری از رنج و سرخوردگی حاصل از جنگ، اختلافات قومی و مذهبی، حاکمیت رهبران دیکتاتور و دخالت قدرت های خارجی در عراق، ارائه داده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی رمان تسارع الخطی اثر احمد خلف را بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف که مبتنی بر تحلیل متون در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین است بررسی شده است. نتائج پژوهش حاکی از آن است که نویسنده در قالب روایتی ادبی در سطح توصیف با استفاده از تکنیک های زبانی بیشتر در قالب هم معنایی، شمول معنایی، تکرار، توصیفات کلی، تضاد، بهره گرفتن از استعاره مکنیه، به کارگیری انواع فرآیندهای مادی و رفتاری از مهم ترین ویژگی های زبانی رمان در سطح توصیف است. به کارگیری رمز و نشانه های صریح و ضمنی در ساختار روایی داستان نشان می دهد عناصری چون نام شخصیت ها و هویت آنها، مکان ها، عنوان ها، کارکردی رمزگونه و نمادین دارند. در سطح تفسیر با به کارگیری گفتمان انتقادی که گفتمانی پسااستعماری است نشان می دهد، تغییر در ساختارهای اجتماعی سیاسی بعد از جنگ و اعمال قدرت توسط شخصیت های فرادست از مهم ترین عوامل برای تعیین موقعیت شخصیت هاست. همچنین او با بهره گیری از مضامین قرآنی ، ضرب المثل، شعر و بازخوانی میراث ادبی سیر حوادث را روایت می کند. در سطح تبیین نویسنده با طرح گفتمان پسااستعماری و ضد دیکتاوری در مقابل گفتمان هنجاری ابرقدرت ها نشان می دهد، سلطه و هژمونی ایجاد شده بعد از جنگ از مهم ترین عوامل موثر بر ساختارهای جامعه و زندگی شخصیت ها و عدم تحقق خواسته های ایشان است. در ساختار جامعه عراق به طور طبیعی با کاهش قدرت حاکمیت ، خشونت افزایش یافته و در فقدان نهادهای مردم سالار و مدنیت و شهروندی که ابزار سالم تثبیت و اعمال قدرت حاکمیت اند، افزایش یافته است.

قرآن کریم از منظر ادبی متنی در نهایت فصاحت وبلاغت است و ترجمه آن بر اساس اصول خاص هر زبان و هنرمایه ی ادب و ذوق هر مترجم، دشواری های خاص خود را دارد. سرگذشت هزارساله ترجمه قرآن، معیارها و موازینی استاندارد را برای این فن تعریف کرده است. اصولی همانند امانت داری در ترجمه، توجه به معنای لغات وفرسایش و دگرگونی معانی آن در گذر زمان، دقت در بار تاکیدی کلمات وجملات وساختار جملات اسمیه و فعلیه، پرهیز از اطناب ممل و ایجاز مخل، بهره گیری از سبک مشخص در ترجمه، رعایت ساختار ادبی متن مبدا و... که مترجم قرآن بی نیاز از آن ها نیست. این معیارها که به اصول و مبانی ترجمه قرآن مشهوراست سبب ظهور ترجمه های هرچه بهتر از قرآنِ مقدس شده است. برگردان قرآن به زبان کردی در دو دهه اخیر شتابی بیشتر از پیش یافته و ترجمه های گوناگون ارزشمندی ظهور پیدا کرده است؛ اما تا کنون هیچ کدام از این ترجمه ها بررسی وارزیابی نشده اند؛ - راهی که همسایگان، از جمله ملت فارس، از پنجاه سال پیش پیموده و باب نقد وکنکاش ترجمه های خود را به سوی ناقدان فن گشوده اند.- از جمله ترجمه های قرآن به زبان کردی، دو ترجمه تفسیری «تەفسیری نوعمان» و «شنه ی ره حمه ت» از نعمان حسینی و مصطفی خرم دل است که از جدید ترین ترجمه های قرآن – تا به امروز- به شمار می آیند. هدف این پژوهش بررسی و مقایسه ترجمه 5 جزء اخیر قرآن در دو «ته فسیری نوعمان» و «شنه ی ره حمه ت» بر اساس اصول ترجمه و به روش تحلیلی توصیفی است. سبک ترجمه نوعمان ایجاز با چاشنی آهنگ،که [به قول مترجم] از موسیقی قرآن نقش گرفته است. پیروی از سیاق گذشتگان در ترجمه تحت اللفظی، میزان دقت در رساندن پیام را تنزل داده است. «شنه ی ر ه حمه ت» اثر مصطفی خرم دل است. این اثر ترجمه «تفسیر نور»- ازمترجم - است و تمام ویژگی های آن را دارد. روانی ترجمه، وحدت ترجمه و تفسیر از ویژگی-های بارز تفسیر «شنه ی ره حمه ت» است. اضافات واطناب در ترجمه و به کارگیری لهجه خاص از اشکالات وارد شده بر تفسیر«شنه ی ره حمه ت» است.

موسیقی از عناصر اصلی و سبک ساز شعر است که سبب رستاخیز کلام شده و زبان شعر را از زبان عادی متمایز می سازد. در هر دوره ای شاعران اهتمام زیادی به بُعد موسیقایی شعر داشته اند. در این پژوهش ساختار موسیقایی اشعار سید قطب در چهار بُعد بیرونی، کناری، درونی و معنوی به روش توصیفی آماری بر مبنای تحلیل دیوان اشعار او بررسی شده است. سید قطب از شاعران معناگرایی است که به لفظ نیز اهمیت بسیار داده است بنابر این تحلیل جنبه های موسیقایی شعر او از جهت تناسب میان واژه و معنا، همگونی محتوایی و آوایی واژگان و کاربرد انواع صنایع بدیعی موسیقی ساز اهمیت دارد. مهم ترین نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در زمینه ی موسیقی بیرونی شاعر در عین رعایت تناسب بین وزن و محتوا، از تنوع نسبی اوزان بهره برده و در برخی قالب ها مثل رباعی گاه سنت شکنی و خارج از چارچوب معمول عمل کرده است. در زمینه ی موسیقی کناری تنوع روی دیده می شود. در زمینه ی موسیقی درونی نیز می توان گفت شعر او دارای غنای ایقاعی است؛ شاعر حروف را همسو با مفهوم به کار برده و تناسب میان ویژگی آوایی حروف و محتوای واژگان آشکار است. در زمینه ی موسیقی معنوی از صنایعی چون طباق، مراعات النظیر و تنسیق الصفات بهره برده است.

رابطه انسان با دیگران، اغلب از طریق «زبان» و «گفتار» انجام می گیرد. کسانی که از نعمت نطق محروم اند یا با داشتن زبان از نحوه صحیح ارتباط برقرار ساختن با دیگران ناتوانند ، بخش عظیمی از مقاصد خود را نمی توانند به دیگران برسانند. خطابه یا ایراد سخن در دوره ی صدر اسلام که رنگ توحیدی گرفت به عنوان ابزاری کار آمد برای تبلیغ دین تبدیل شد و عوامل پیشرفت آن از نظر محتوا دارای ساختار ویژه ای است. خطابه به عنوان وسایل ارتباط جمعی و اطلاع رسانی در این عصر، مهم ترین نقش را داشته است به دلیل اجرای زنده آن جایگاه خود را حفظ نموده و با آمدن دین اسلام یک جهش قابل توجهی در این حوزه به وجود آمد و خطابه های این عصر از نظر معنا ساده و بسیط بوده اند و بر خلاف خطبه های عصر جاهلیت که برای مفاخره و منافره به کار می رفت مرتبه و جایگاه والایی در اسلام پیدا کرد.

مبحث آرمان و آرمانگرایی ریشه تاریخی اش در اسطوره و اساطیر ملل دارد، در ادبیات یونان من جمله نوشته های افلاطون در کتاب « جمهوریت»؛ در ادبیات ایران اسلامی در نوشته های، ابو نصر فارابی،ابن سینا، شیخ اشراق سهروردی، ملاصدرا، و حتی نوشته های ایتالیایی دانته آلیگیری در شاهکار سروده حماسی و عرفانی اش در کتاب« کمدی الهی- نمایش خدایی»، در ادبیات انگلستان، در نوشته های جان میلتون در کتاب« بهشت گمشده- لاست فردوس»،آتلانتیس، فرانسیس بیکن؛ همینطور در ادبیات عرب من جمله نوشته ابوالعلای المعری در کتاب « الغفران» تا ادبیات معاصر در سروده های اشعار شاعران و ادیبان، مواردی از مفاهیم آرمانی و مضامین آرمانگرایی به چشم می خورد، اما در این پژوهش، ما تنها به « بررسی تطبیقی آرمانگرایی در گلستان سعدی و کتاب کلیله و دمنه ابن مقفّع » پرداخته ایم، هرچند کتابهایی راجع به مباحث آرمان و آرمانگرایی در ادبیات، فلسفه، عرفان، و همینطور تحقیقات و پژوهشهایی راجع به سعدی شیرازی و کلیله و دمنه ابن مقفّع ، نگارش یافته، ولی پژوهش حاضر، برای اولین بار به مباحث تطبیقی کتاب گلستان و کلیله و دمنه از منظر مفاهیم آرمانی و آرمانگرایی پرداخته است .

ادبیات، بیان درونیات و اوضاع و احوال مردمان یک سرزمین است. در عصر مشروطه همراه با مطرح کردن «مسائل زنان» در جنبش های فمینیستی، ادبیات زنان نیز شکل گرفت. ادبیات زنان یکی از شاخه های ادبیات در زمینه نقد ادبی معاصر است که از جانب نویسندگان و ادبا بویژه زنان به بیان اندیشه ها دغدغه ها و مشکلات زنان در ابعاد مختلف می پردازد. این نوع ادبیات آنجا که به تلاش برای استیفای حقوق زنان و اعتراض به تبعیض فرهنگ مرد سالار می پردازد، وارد حوزه ی فمینیسم و ادبیات زن محوری می شود. ادبیاتی که بر آن است با نگاهی نقادانه زبانی نو و راهی جدید در خواندن آثار ایجاد کند تا بتواند هوشمندی آدمی را با تجربه هایش و خرد او را با رنج ها و دغدغه هایش را با بینش و بینش او را با عدالت خواهی و برابری طلبی همراه نماید. در سده اخیر بیش از پیش بیان دغدغه ها و حقوق زنان در شعر بانوان شاعر معاصر در حوزه ی ادبیات مورد توجه ادیبان قرار گرفت و در شعر معاصر ایران، نخستین بار آشکارا در اشعار فروغ فرخزاد و در شعر عربی نیز در اشعار غاده السمان نمایان گشت. ادامه دهنده-ی راه این شاعران، سیمین بهبهانی در ادب فارسی و سعاد الصباح در ادب عربی را می توان نام برد. سیمین بهبهانی غزل سرای نو-گرای معاصر و سعاد الصباح شاعر معاصر عربی، موفق شدند به تعبیری نو از احساسات ذاتی دست یابند و در شعرشان به مسائل آزادی و احقاق حقوق زنان و بیان مشکلات آنان به شکلی اصلاح گرانه توجه کنند. این پایان نامه با روش تحلیلی-توصیفی مولفه-های زن محوری و تلاش جهت دستیابی جایگاه واقعی زنان را در شعر سیمین بهبهانی و سعاد الصباح واکاوی نموده است و یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در شعر این دو شاعر زن اهمیت دارد مسائل مربوط به او از جنبه های مختلف همچون تساوی حقوق زن و مرد، اعتراض به فرهنگ تبعیض گونه مرد سالار، بیان عشق و احساسات زنانه تلاش برای ارتقای هویت فردی و اجتماعی زنان مورد توجه قرار گرفته، به گونه ای که سعاد، بخش زیادی از دیوان خود را به این موضوعات اختصاص داده است. این دو شاعر به دلیل اشتراکات فرهنگی و زندگی کردن در جامعه ای با باورها و سنت های قدیمی در به تصویر کشیدن هویت واقعی زن و جایگاه آنان در جامعه، عملکردی تقریبا یکسان داشته اند؛ اما نحوه ی برخورد با مرد و جامعه مرد سالار در شعر این دو شاعر یکسان نیست از آن جهت که سیمین نگاه و

معلقات سبع درواقع یکی از درخشان ترین آثار شعری در عصر جاهلی و آیینه تمام نمای آن عصر است که فرهنگ و آداب ورسوم، وزندگی مردم را در آن عصر نشان می دهد. چراکه معلقات سبع شناسنامه عصر جاهلی است و درک درست این اشعار و بررسی آن ها از جوانب مختلف راهی برای شناخت عصر جاهلی است.تاکنون پژوهش های بسیاری حول معلقات انجام گرفته است اما پژوهشی که از منظر نقد کهن الگویی همه ی اشعار معلقات سبع را مورد بررسی قرار داده باشد یافت نشده است .بنابراین برآن شدیم تا این آیینه ی تمام نمای عصر جاهلی را با تکیه بر نظریات روانکاوی یونگ مورد بررسی قرار دهیم. اگرچه این نقد همانند همه ی گرایش های دیگر، کاستی هایی نیز دارد ولی در تحلیل روانی شخصیت ها جذاب و پرارزش نیز هست مهم ترین ویژگی این رویکرد کشف رازهای نمادین یا به عبارت دیگر کشف درون مایه های یک اثر ادبی- هنری است (همان: 132) و درون مایه، زندگانی هنرمند و اوضاع واحوال او به معنی کامل کلمه است انسان امروز برای پی بردن به لایه ها و ابعاد درونی و نیز زیبایی های معنایی یک اثر و تاویل کلام آن، باید از نقد روانشناسانه که به مطالعه نفسانیات و حالات درونی صاحبان آثار ادبی می پردازد، استفاده کند. می توان بسیاری از آثار ادبی هنری گذشته های دور و ازجمله قدیمی-ترین اشعار عربی ازجمله معلقات سبع را از را از منظر روانکاوی یونگ و نقد کهن الگویی تحلیل نمود. تاکنون درزمینه ی بررسی کهن الگویی معلقات پژوهشی صورت نگرفته است و این رساله بر آن است که به مثابه ی دیگر پژوهشگران به پژوهش و تحقیق در این اشعار بپردازد و به سبب گستردگی کار درزمینه ی نقد روان شناختی فقط به موضوع بررسی کهن الگویی این اشعار پرداخته می شود

یکی از گرایشات اصلی ادبیات داستانی معاصر عربی، گرایشات فمینیستی است. در این ادبیات نویسندگان زنی ظهور کردند که نوشته های آنها بر رنج و محرومیت زنان و دفاع از آنها تکیه دارد. این نویسندگان نسبت به موقعیت خود در جامعه اعتراض می کند و خواستار برابری حقوق زن و مرد هستند. در سوء استفاده از زنان و آزار جنسی آنها و اعتراض به اینکه زنان در ارتباط با مردان معنا پیدا می کنند، مورد توجه قرار گرفته است. در سیر تحول ادبیات داستانی زنان در این دو ادبیات، نویسندگان زن با انتخاب شخصیت های متعدد در داستان و دادن نقش اصلی به زنان و انتخاب زاویه دید زنانه، صدای زنانه را در داستان طنین افکنده اند. اکثر آثار نویسندگان زن دارای فضایی کاملا زنانه است. در این فضا در کنار شخصیت های زن، لحن زنانه و زاویه دید زنانه و تاکید بر آزادی زن در متن انسجام ایجاد کرده و در کنار کلیت گفتمان بر داستان های زنانه فضایی زنانه حاکم است از میان زنان روشنفکر عرب، رجا، عالم در مقام نویسنده و مدافع حقوق زنان در عربستان چهره برجسته ای دارد. همچنین بیزاری خود را از محدودیت آزادی بر فکر و اندیشه نشان می دهد بیشتر نوشته هایش به مسائل زنان می پردازد که در این رمان ها گرایش های فمنیستی در خور مشاهده است رمان های وی نمایانگر اعتراض فراوان به وضعیت موجود زنان می باشد و اعتراض صریح خویش را نسبت به باورهای سنتی نشان می دهد جامعه خود به نقد جامعه، فرهنگ و سنت های آن بپردازد. رمان ستر پیرامون انتفاضه یک زن روشنفکر عربستانی است که می خواهد نابرابری هایی را که نسبت به زنان در جامعه مرد سالاری عربستان روا شده است، بیان کند. نویسنده با استفاده از خصوصیات نوشتاری خاص خود با بهره گرفتن از گفتمانی زنانه، جریان سیال ذهن و استفاده از صنائع بلاغی همچون استعارات و تشبیهات گسترده و توریات و در بسیاری از موارد رمز و نماد، فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به تصویر بکشد و ذهن خواننده را در مورد آنها به چالش بکشاند. تنها شیوه ی مقابله راوی زن در برابر مشکلات گریز زدن به دنیای خیالات است وقتی زن، شنونده ای در عالم واقع ندارد مردی را در عالم خیال می آفریند و او را مخاطب درد دل ها و افکارش قرار می دهد. در این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی عناصر داستانی و محتوای رمان ستر و نقد داستانی و گفتمانی رجاء عالم از منظر نقد زن محور بررسی می شود. بعد از خوانش

إنَّ الإیرانیّین بعد إسلامهم ادّوا دوراً هامّاً فی بناء اساس العلوم العربیّه وخاصّه علمی النحو والصَّرف فی القرن الاوّل للهجره بهدف تعلیم لغه القرآن. فما اکتفوا ببناء حجر اساسها فقط، بل طوّروه وفصّلوا ابوابه ومهّدوا الطّریق لتعلیمه بالتّلخیص والاختصار والّفوا آثاراً قیّمه فیه حتّی قیل: «فُتِحَ النَّحوُ بفارس وختم النّحو بفارس». بعد الإطاله المملّه فی هذا العلم من جانب البصریّین والکوفیّین سلک المتاخّرون فی طریق الاختصار باصوله وإفراغه فی القالب المنظوم وادلی العلماء الإیرانیّون دلوهم فی هذا النّوع بوضع الاراجیز والقصائد النحویّه لتعلّم قواعد العربیّه واخلفوا لنا ذخائر من الشّعر التعلیمیّ. کتاب «کشف المقاصد فی شرح نجم القواعد» یعتبر من المحاولات اللسانیّه التّعلیمیّه الممتازه للعالم والشاعر الإیرانیّ الکردیّ سیّد عبدالله الحسینیّ الکلجینیّ البلبریّ. اهدی به شرح ارجوزه جدیده رائعه إلی النحو العربیّ. علی الرغم من اهمیّته لم یوفَ حقُّهُ من الدراسه ولم یطبع حتّی الآن. یهدف هذا البحث إلی تعریف الکتاب بتقدیم ترجمه لحیاته وذکر مولّفاته ومقامه العلمی. مستخدماً المنهج الوصفیّ- التّحلیلیّ فی تتبُّع حیاه المولِّف وخصائص کتابه.

ایلیا ابوماضی شاعر لبنانی و پرآوازه ی معاصر عربی است که در اواخر قرن نوزدهم میلادی دیده به جهان گشود. این شاعر و ادیب، توانست آثار با ارزشی در ادبیات عربی منتشر سازد. ابوماضی که سفرهای زیادی را در زندگی خود تجربه کرد؛ می توان گفت که دارای دو مرحله ی شعری است. مرحله ی اول شعری او همان دوران جوانی اش می باشد که در لبنان و مصر به سر می برد و در این مرحله راه و روش پیشینیان را در پیش گرفته و نوآوری درآن کم است؛ اما مرحله ی دوم شعری با سفرش به آمریکا آغاز گشت و در این دوران که در ادبیات مهجر و انجمن ادبی الرابطه القلمیه رشد یافت، تجدید و نوآوری را در دستور کار خود قرار داد و سعی در دوری و رهایی از قید و بند گذشتگان داشت. با مهاجرت گروه های زیادی از عرب ها به سوی غرب و آمریکا، ادبیاتی جدید به وجود آمد که تاثیرات زیادی از ادبیات غرب و مکتب های آن گرفته بود و در آن به تجدید و نوآوری روی آوردند و از تقلید و انحطاطی که ادبیات عربی را دربر گرفته بود، رهایی یافتند. در این مهجر عربی انجمن های ادبی زیادی تشکیل شدند و از مهم ترین آن ها انجمن الرابطه القلمی و العصبه الاندلسیه می باشند و به رشد و نشر ادبیات عربی که دور از وطن خود بود؛ کمک فراوانی کرد. ابوماضی نیز که از اعضای انجمن الرابطه القلمیه بود از پرچم داران این تحول و نوآوری در خارج از وطن عربی به شمار می رود. از جمله ی نوآوری هایی که در ادبیات مهجر و به خصوص الرابطه القلمیه مورد توجه قرار گرفت، پایبندی به وحدت عضویه (ارگانیک) در قصاید بود و وجود این پدیده را هم می توان از تاثیرات ادبیات رمانتیک غربی و آشنایی ادبا و شاعران عرب با افکار و نقدهای ادیبان غرب دانست. وحدت عضویه یا وحدت ارگانیک قصیده، یعنی اینکه یک قصیده موضوع و مضمون واحدی را در پیش گیرد و یک احساس و عاطفه، بر آن غلبه داشته باشد. در وحدت ارگانیک اگرچه جزئیات موضوع مختلف باشد، باید رشته دقیقی از احساسات و عواطف وجود داشته باشد که جزئیات موضوع را جمع کند و به هم پیوند دهد؛ وحدت ارگانیک در قصیده، این است که برای قصیده آغاز و پایانی وجود داشته باشد و تسلسل افکار، در یک چارچوب احساسی واحدی قرار گیرد و موضوعی جدا از آن موضوع و فکری ناهماهنگ با آن افکار، در موضوع قصیده وارد نشود. این پدیده ی ادبی که در ادبیات عربی تازگی داشت، مورد توجه ی بسیاری از ناقدان و ادیبان عرب قرا

رئالیسم سوسیالیستی یا همان واقع گرایی اجتماعی، شاخه ای از رئالیسم است که اولین بار در ادبیات شوروی سابق ظهور کرد و طرح آن را ماکسیم گورکی همراه بوخارین و ژدانف در سال 1934 اعلام کردند. هدف آن توجه بیشتر به طبقه ی فرودست جامعه و تسریع آگاهی اجتماعی طبقه ی کارگر در مقابل بحران های سرمایه داری است. سوسیالیسم مدعی است که یکی از آزادترین نوع روابط اجتماعی انسان است، خواهان آزادی انسان به ویژه طبقات زحمتکش است و عامل اقتصادی را به عنوان منشا مشکلات و درگیری در جهان می داند. و همچنین ساختار های زیرین جامعه همچون دین، اخلاق، اندیشه و ادبیات را تایع زیرساخت های مادی و ابزار های تولید به شمار می آورد. پاگیری رئالیسم اجتماعی را با جریان شکل گیری انقلاب های کارگری و ایجاد حکومت های سوسیالیستی همزمان میدانند. به عنوان نمونه بارز اطلاق این اصطلاح می توان به جریان ادبی بعد از انقلاب اکتبر 1917 روسیه اشاره کرد. رئالیسم اجتماعی ریشه های خود را در رئالیسم جستجو می کند و با اصالت بخشیدن به روایت واقعیت، مرکزیت توجه خود را به زندگی مردمان فرودست، بیان مشکلات طبقاتی و گاهی روند مبارزات و انقلاب ها معطوف می کند. در واقع می توان گفت بنیان این مکتب بر کار استوار است. نویسندگان رئالیسم اجتماعی در آثار خود به بیان روائی مشکلات طبقه اجتماعی فرودست پرداخته اند و همواره به تجسم صادقانه ی واقعیت با بعد و رنگ و بوی انقلابی اش پرداخته اند. طاهر وطار و یاشار کمال دو تن از نویسندگان پیشگام و صاحب سبک در این گونه ی ادبی می باشند. هر دو نویسنده در قالب ادبی رمان، ساختار اجتماعی جامعه ی خود در دوره ی مشخصی از تاریخ به گونه ای بی بدیل با بیانی واقع گرایانه و گرایش سوسیالیستی، در دو کشور الجزایر و دیگری ترکیه بیان داشته اند. هردو با روحیه ای مبارزه طلبانه از طبقه ی فرودست کارگر بوده و به مبارزه با شخصیت هایی پرداخته اند که همواره نمادی از خودخواهی، ظلم، استکبار و انسان ستیزی بوده اند.

یکی از هدف های داستان هدایت و تربیت بشر است. قرآن کریم نیز از داستان برای رسیدن به این مهم استفاده کرده است. داستان های قرآن با جمع میان واقعیت و هنر و با برخورداری از عناصر داستانی به شیوه خاص و منحصر به فرد نقل و گزارش شده اند. در این پایان نامه با شیوه توصفی تحلیلی، عناصر داستانی داستان ابراهیم (ع) در قرآن کریم واکاوی شده است. در این خصوص ابتدا هر کدام از عناصر داستانی بررسی و سپس آیاتی از سوره های مختلف قرآن کریم به عنوان نمونه برای هر بخش ذکر شده است. نتیج بررسی نشان می دهد که زاویه دید از نوع بیرونی و داستان بر پایه روایت استوار است. درون مایه برگرفته از اندیشه توحید و یکتاپرستی حضرت ابراهیم است و اهداف والای قرآن کریم که تعلیم، تربیت، هدایت و عبرت آموزی انسان هاست در آن تبیین شده است.

جهنم معروف ترین نام دوزخ است که 77 بار در قران آمده است. عذاب های جهنم به دو دسته جسمی وروحی تقسیم می شود. عذاب های جهنم که جسم جهنمیان را می رنجاند و شامل خوراک کشنده و بد بو؛ همچون زقوم، ضریع و غسلین و نوشیدنی های بسیار متعفن و سوزان؛ همچون صدید، آنیه، حمیم و غساق و لباسهایی از جنس آتش و قطران می باشد و عذاب های روحی که روح و روان جهنمیان را مورد عذاب قرار می دهد شامل دوری از رحمت پروردگار، حسرت خوردن، مورد تمسخر واقع شدن توسط بهشتیان، سرزنش شدن توسط خداوند و فرشتگان و دشمنی اهل دوزخ با یکدیگر است. آیات مرتبط با عذاب های جهنم دارای هم آیی واژگان و ارتباط با موضوع معین است که باعث انسجام و هماهنگی میان آیات شده است و با توجه به مضمون هر آیه با آیات قبل و بعد خودش که به نعمتهای بهشتی و آسایش در آن و از طرف دیگر به جهنم و عذاب های آن پرداخته اند، منجر به تقابل و تضاد در آیات شده است.