Mohsen Pishwai Alavi

Abstract Since the beginning of the 20th century, the studies of linguistics have undergone fundamental changes and various theories and approaches about language have been presented. At the beginning of this century, formalism was the common approach in linguistic studies, in contrast to this approach, the functional theories was formed, and with the progress of studies in the field of Functional theories, in the second half of this century, new branches such as Halliday's Systemic Functional Linguistics appeared. he emphasized the role and use of language and focused his linguistic investigations on the text as a linguistic unit, and in 1976 AD In collaboration with another linguist named Ruqaiya Hasan, he developed a theory presented with the title of text cohesion and in it they have investigated the tools that cause cohesion and coherence among the different components of a text. These two linguists have conducted their studies in English and have examined two types of grammatical and lexical cohesion in this language. In this research, using the analytical descriptive approach, and after explaining the theory of text cohesion, it has been tried to verify the degree of its application in the Arabic language. In order to achieve this goal, the novel "Barid Al-Lail" written by Hoda Barakat has been selected as a noble Arabic literary work in which the two types of grammatical and lexical coherence proposed in Halliday's and Hassan's theories are examined. The results of the research also indicate that only one type of reference in grammatical coherence, i.e. possessive reference, cannot be applied to the Arabic language and the text of the novel, and other cohesion tools can be applied to the Arabic language and examples of most of them can be seen in the text of the novel. Among these tools, personal reference, different types of conjunction and Collocation have been used more than other tools, and common nouns as one of the tools of repetition have no use in the novel. Key words: Halliday and Hassan, Cohesion, Grammatical Cohesion, Lexical Cohesion, Hoda Barakat, Barid Al-Lail.

One of the tools of the Holy Quran to convey the fundamental concepts from monotheism to resurrection is artistic imagery.The artistic image in the Qur'an is mixed with color, movement, music, the melody of words, the melody of phrases and the tone of sentences in such a way that it fills the eyes, ears, senses, imagination, intelligence and conscience. In the current research, the writer aims to study the artistic depiction of the worldly and hereafter position of the pious in the Quran by collecting the opinions of ancient rhetoricians and contemporary writers and to reveal the aesthetic effects of this depiction as much as possible by examining the most important elements of imagery. In this way, the depth of the meaning of the verses related to the pious in the Holy Qur'an can be understood more and the religious purpose of their opinion can be drawn by emphasizing the miraculous expressions of the divine word.The results of the present research show that the artistic depiction of the pious place in the world and the hereafter has been drawn using elements such as dialogue, movement, recognition, visualization, place, music, confrontation, and artistic unity, and the Qur'an uses these elements to stimulate the imagination and It touches the audience's emotions and manifests the beauty of the literary text. Key words: imagery - pious - worldly - afterlife - Holy Quran

One of the most efficient and effective of these methods is the warning/intimidation method. This style has been revealed in this divine book in both explicit and implicit ways, each with its own characteristics, to warn people that if they disobey God's commands and stray from the right path, unblessed consequences will await them. . The aim of this research is to investigate the component of warning or fear in the surahs known as "Hawamim Saba'" with a descriptive-analytical method. The results show that various news and writing styles have played a role in explaining and understanding the above article. In the news style, present participle sentences have the most important role, and in composition style, imperative, prohibition and interrogative.

Today, in the field of literary criticism, realism as a literary school has a special place in fiction; A school that seeks to reflect the characteristics of human beings and social conditions as they appear in real life.Ghassan Kanfani, a well-known Palestinian writer from Tabar, and Ali Ashraf Darvishian, a well-known Iranian novelist, are among the writers who, in their works based on realist principles, have written the realities of their societies with a critical and reformist approach. Kanfani in the collection of stories "Al-Qasas" and Dervishes in the collection of stories "Dorshti" with the same approach portray the climate of the village and the socio-economic conditions of its people.The present study deals with the basics of realism in the two collections of stories "Al-Qasas" and "Dorshti" in terms of content and shows that in both works, they deal with objective and tangible issues about the life of their community members and the theme. Some have taken from the realities of their lives, such as poverty, suffering, failure and deprivation in the community.The choice of subject matter and themes with a critical and reformist approach is consistent with realist reality and criteria, especially critical realism.

Today, in the field of literary criticism, realism as a literary school has a special place in fiction; A school that seeks to reflect the characteristics of human beings and social conditions as they appear in real life.Ghassan Kanfani, a well-known Palestinian writer from Tabar, and Ali Ashraf Darvishian, a well-known Iranian novelist, are among the writers who, in their works based on realist principles, have written the realities of their societies with a critical and reformist approach. Kanfani in the collection of stories "Al-Qasas" and Dervishes in the collection of stories "Dorshti" with the same approach portray the climate of the village and the socio-economic conditions of its people.The present study deals with the basics of realism in the two collections of stories "Al-Qasas" and "Dorshti" in terms of content and shows that in both works, they deal with objective and tangible issues about the life of their community members and the theme. Some have taken from the realities of their lives, such as poverty, suffering, failure and deprivation in the community.The choice of subject matter and themes with a critical and reformist approach is consistent with realist reality and criteria, especially critical realism

Abstract The novel in the contemporary time is the most important type of fiction and the character has more important role compared to other elements and the story goes on by character’s action and dialog. Creating the strong and acceptable characters is one of the standards to discuss the author’s ability and power and the author use the characters to show his view. As regard the importance of character element in fictional literature, in this research the character and it’s different types and Characterizing techniques has been studied in the Novel "Harb Al-kalb Al-Sania" by Ibrahim Nasrallah. Studing the character element in the novel, shows that Ibrahim nasrallah has used a few characters regarding to story theme and his purpos. Author has portrayed the Arabic social situation in future through the characters. Dividing the characters such as main and secondary, simple and comprehensive, and other types, result that the only main character (Rashed) is comprehensive and dynamic. All of the secondly characters are simple and most of them are static. Ibrahim nasrallah has used the direct and indirect characterization techniquesbut usage of indirect one, espically the dialogue, is more. He has reveald properties of main character by using the both techniques, but most of the second characters are dscribed and introduced by indirect characterization technique. Keywords: novel, Ibrahim nasrallah, Harb Al-kalb Al-Sania, character, Characterizing

The subject of this research is to introduce and analyze the emotional expression, emotional and social contents of the book Ahla... Ma'sel-Sumah is the work of Mohammad Abdul Wahhab Motahou, author and journalist committed to the Egyptian people. In an era where spiritual and spiritual alienation among the families became more prominent, and technology had made everyone entertained with much progress, and the emotional relationship was colder, the family members and the community of people were more and more distanced from each other. Problems and plight of people became more popular. There was someone who would make them more promising for the right choices. Mohammad Abdul Wahab Motahueh, in this work, told him to describe the events and facts most of them socially and the people through his writing, and he trusted the words of the prophets, wise men and scholars of the social sciences with solutions based on reason and wisdom that they performed For every person who had been afflicted, it was a second start and offered hope in their hearts. His style of writing in this book is based on the literary style of admittance and adiba al-rahlat (travelogue) and al-Reza'il. Keywords: Atefeh, Engagement, Mohammad Abdulwahab Subordinate

Abstract Literary criticism has different types and psychoanalytic criticism is one of these methods that became specified in 20th century with advent of popular psychologists like Freud and his students. Psychoanalytic criticism as a psychoanalytic conflux with art works and theories tries to read art works in a different way based on some concepts and methods. Art text does not transfer its joy to audiences, but allows people to achieve joy resources in their unconscious. Psychoanalytic criticism would analyze the text to find those structures that create such pleasure. Adonis is a modern poet that has illustrated the determinant role of language in unconscious life of human in some of his poems. It can be stated that philanthropy and love are the most significant subjects of his poetry. Therefore, this study was conducted to examine psychoanalytic criticism of Adonis’ poems using a descriptive-analytical method.

یکی از گونه های پرطرفدار شعر معاصر طنز است که در گام نخست به ظاهر هدف خنداندن مردم است، ولی در واقع بیان دردها و مشائل روزمره ی زندگی در قالب شوخی است،با بیانی که همگان بخندند و به دل نگیرند. شعر معاصر عربی و فارسی از این مقوله نیست بلکه بسیار مورد توجه است. اگر شعر قوی باشد و در دل خواننده جای باز کند هر بار که مردم آن را می خوانند از ته دل می خندند و از تکرار دوباره ی آن لذت می برند. قاروق جویده شاعر نوگرای معاصر مصری یکی از شاعرانی است که در رویکرد شعر طنز با بیانی صریح مسائل ئ مشکلات اجتماعی را مورد توجه قرار داده است. رهی معیری نیز یکی از شاعرا معاصر ایرانی است که در بیان مسائل اجتماعی مختلف به رویکرد طنز پرداخته تا دردهای اجتماع را به گوش مردم و حاکمان وقت برساند. بر اساس یافته های این پژوهش طنز اجتماعی و سیاسی در شعر هر دو شاعرحجم زیادی از دیوان را به خمد اختصاص داده است و در این راستا مشترکات زیادی در اشعار هر دو یافت می شود و این امر نشان دهنده ی نزدیکی فکر و عقیده ی آنهاست و تفاوت تنها در مسائل جزئی در بحث مبارزه و انقلاب است که فاروق در این زمینه توجه بیشتری داشته است و از الفاظ قاطع تری مدد گرفته است.

هر واژه نمود یک تحول اجتماعی است؛ نمودی از احوالات مشترک افراد یک جامعه در مراحل مختلف حیات آن جامعه، و چون عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که در بنای حیات اجتماعی مؤثرند، تحول دائم دارند، معانی واژه ها نیز دائماً در تحول اند. از آنجا که معناشناسی لغات یکی از ابزارهای لازم در دست یابی به تفسیر صحیح آن ها است، از این رو اهل فن از همان سده های نخست، تلاش و کوشش درخوری برای یافتن معنای واژه های به کار رفته در شعر نموده اند که تحقیق و کاوش در این فن هنوز هم ادامه دارد. از واژگانی که در شعر دوره ی جاهلی ، صدر اسلام و دوره ی اموی حضور چشمگیری دارند شیطان و غول است. در عصر جاهلی این موجودات سختی را در زندگانی انسان ایجاد و در القای شعر به شاعر موثر بوده اند. در صدر اسلام این واژه ها و معانی مربوط به آنها حضور پررنگی در فضای شعر دارند و هر اندیشه و رفتار ناپاک را در بر می گیرند و در دوره ی اموی تحول بیشتری در معنای آنها رخ می دهد، به طوری که نیاز به تفکر و تأمل زیادی دارد. پژوهش حاضربا استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر آن است تا سیر کاربرد معنایی شیطان و غول را در شعر سه دوره ی مذکور بررسی نماید. نتایج حاکی از آن است که این دو واژه در آغاز پاره ای از معانی خوب و مثبت را افاده می کرده اند ولی با تغییر شرایط و تحولات فکری و فرهنگی دستخوش دگرگونی گردیده و برای دلالت بر صفات و خصوصیات زشت انسانی به کار رفته اند.

به طور نا خود آگاه ذهن آدمی همیشه در کاوش زیبایی است؛ که زیبایی شناسی در ادبیات، به طور کلی عاملی است جهت کشف زیبایی های نهفته است. اسرار زیبایی گاهی با انتقال از یک معنا به معنای شگرف دیگر است که این انتقال با آرایه ی استعاره می تواند محقق شود. این پژوهش سعی بر این داشت تا با بررسی اشعار احمد مطر از دریچه ی زیبایی شناسی استعاره ، زیبایی نهفته در ابیات آن را آشکار سازد؛ بنابراین تحقیق به عمل آمده، با استفاده از روش کتابخانه ای و روش توصیفی - تحلیلی در 4 دیوان از اشعار این شاعر را بررسی کرد. شاهد مثال های آن به صورت تصادفی انتخاب و بررسی شدند. نتایج حاصل این بود که یکی از اساسی ترین عوامل جذابیت شعرهای او نوع نگرش وی به واقعیتهای تلخ جامعه است. او با ساده ترین و در عین حال زیباترین تعابیر، تصاویری را منتقل می کند که مخاطب را از شدت شگفت، به انقلابی درونی و عظیم وا می دارد. در نهایت به صورت کلی، این نتیجه دریافت شد که اشعار احمد مطر از فن استعاره برای بیان مقاصد خود کاربردی ماهرانه داشته است، به طوری که شدت تاثیر تعابیر استعاری وی در خواننده کششی جهت همراهی با ادامه ی سخن ایجاد می کند. او با استفاده از تشبیهات ملموس قریب به واقعی و همزمان آمیخته با خیال، استعاره های خود را جذاب جلوه داد؛ بنابراین نتیجه ی کلی این بررسی این بود که استفاده از روش تحلیلی–توصیفی جهت کشف زیبایی تعبیرات استعاره در محتوای اشعار شعرا می تواند یکی روش های مناسبی باشند تا رازی از رازهای جذابیت بیان آن ها پی ببرد.

شعر و ادب از دیر باز با صور خیال درآمیخته و آسنا بوده است. مجموعه تصاویر حاصل از انواع صور خیال که شامل استعاره، تشبیه، مجاز و کنایه است در همه سبک های شعری کهن و معاصر پیدایی بالایی دارد و در دیوان هر شاعر بیانگر لحظه هایی است که با جهان درونی او سر و کار دارد. بلند الحیدری از شاعران بنام ادبیات معاصر عرب بوده که براستی در همه حوزه های صور خیال ید طولایی داشته است. پژوهش در مسائل بیانی و صور بلاغی اشعار وی ما را به توانایی های او در خلق و پردازش انواع صور خیال و سهم وی در نوآوری های شاعرانه آگاه می کند. این رساله بر آن است تا هر یک از مسائل صور خیال در دیوان این شاعر را با ارائه شواهدی از اشعار وی تشریح کند. نگارنده پس از مطالعه دیوان اشعار بلند الحیدری و استخراج ابیاتی که صور خیال در آنها بوه به تحلیل و تشریح آن ها پرداخته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که استعاره مکنیه تخییلیه بیشترین میزان کاربرد را در اشعار وی داشته است.

Elements of the story areone of the measuresin literature that discuss the constituent parts of the story and play a significant role in itsstructure. All the elements lead the story to the end the narrator intends to advance; therefore, all theconstituent parts are in coordination to reach the story to its end. Accordingly,some aspects of fiction are going to be discussed in this study. One of the contemporary novels is A Piece of Europe, byRadwa Ashour. The novel is a historical, political and social workthat is sliceof a historical and political era of Egypt and its people. The author has portrayed the zeitgeist of then Egyptartistically. From the beginning to the end of the story, various scenes of justice, the fight against the injustice and cruelty, love of country, independence and idealismhave been presented. In this studythe someelements of story are taken into considerationincluding: character and characterization, plot, point of view, dialogue, stage, subject, style, themes, symbols and symbolism. Among the resultsachieved from this research is that the writer behind the elements of his novel, especially the element of character, tries to express ideas and objectives and to explicitlyshow the Jews and the suffering and consequences of their government formation, and also tries to show the displacement and oppression of Palestine as a Muslim nation. The element of symbolism has been used in order to attract the attention of the audience, and express the ideas in a better and more effective way.

برسی زیبایی شناسانه تصاویر قرآن کریم از دیرباز مورد توجه مفسران و بلاغیان بوده است. اصول و قواعد بلاغت و به طور خاص علم بیان هم در ابتدا در جهت فهم قرآن کریم در آثار دانشمندان اسلامی مورد مداقه قرار گرفت و در مرحله زمانی خاصی به عنوان یک دانش تدوین شد. اما قدما در بررسی های بیانی خود از مواردی چون تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه پا فراتر ننهادند و به ندرت از بافت و سیاق و زیبایی های نهفته در آن توجه کردند. در عصر حاضر تحت تاثیر مطالعات زیبایی شناسی جدید توجه ویژ ای به زیبایی شناسی قرآن شده و کارهای ارزنده ای هم انجام شده است. در این پایان نامه بر اساس اصول و قواعد زیبایی شناسانه قدیم و جدید سعی بر آن است تا تصویرهای موجود در مورد منافقان در قرآن بررسی شود.

Aesthetics as a science that analyses the beauty components in literary works and the quality of its reflection in the Qur'an, by focusing on authentic and valuable texts, reemerges their true value. In the meantime, the Quran is the miracle of eternal Prophet of Islam, with excellence eloquent aspects of their attention Quran scholars and literati experts, and the imagery as an eloquent aspects and components of the aesthetic impact on the scripture shows us. The present study deals with the aesthetics of the image, which is one of the most beautiful and attractive effects of the Holy Qur'an, and is less attention paid. In the Qur'an since the name of the Prophets (Musa) is more than any other prophet, this work tries to examine the beauty of the text of the Qur'an in the story of Prophet Musa with an aesthetic approach and in accordance with the concepts of artistic portrayal and components of new critique. In this research, we have tried to point out the effects of the extraordinary art of the Qur'an in the production and visualization of some of the scenes related to the story of the Prophet Musa and the creation of vivid and new images, and given example of the signs and its beautiful landscape in front of the enthusiasts of this holy book. At the beginning of this writing, while referring to the image from the views of past and present critics, it has been devoted to identifying the elements and components of the image, and finally analyzing and depicting the scenes related to the story of Prophet Musa with a descriptive approach and examining different modes of Musa at different times Examines the elements used in this story to illustrate the character of the Prophet Musa. Keywords: Aesthetics, Artistic Imaging, Holy Quran, Prophet Musa story.

یکی از هدف های داستان هدایت و تربیت بشر است. قرآن کریم نیز از داستان برای رسیدن به این مهم استفاده کرده است. داستان های قرآن با جمع میان واقعیت و هنر و با برخورداری از عناصر داستانی به شیوه خاص و منحصر به فرد نقل و گزارش شده اند. در این پایان نامه با شیوه توصفی تحلیلی، عناصر داستانی داستان ابراهیم (ع) در قرآن کریم واکاوی شده است. در این خصوص ابتدا هر کدام از عناصر داستانی بررسی و سپس آیاتی از سوره های مختلف قرآن کریم به عنوان نمونه برای هر بخش ذکر شده است. نتیج بررسی نشان می دهد که زاویه دید از نوع بیرونی و داستان بر پایه روایت استوار است. درون مایه برگرفته از اندیشه توحید و یکتاپرستی حضرت ابراهیم است و اهداف والای قرآن کریم که تعلیم، تربیت، هدایت و عبرت آموزی انسان هاست در آن تبیین شده است.

نمایشنامه یکی از انواع ادبی است که در طول تاریخ، از زمان یونان قدیم تا کنون همواره از جایگاه والایی بر خوردار بوده و مورد توجه نویسندگان و ادیبان بسیاری قرار گرفته است از آنجا که شخصیت مهمترین عنصر نمایشنامه و محور حوادث آن میباشد بنایراین نقش اساسی و حیاتی در ساختار و پیشبرد آن بر عهده دارد به دنبال این امر شخصیت پردازی نیز اهمیت فوق العاده ای در دنیای ادبیات پیدا کرده است؛ تا جایی که تنها از این طریق می توان به شگرد های نویسنده و اهداف او دست یافت. «هاروت و ماروت» از مهترین نمایشنامه های تاریخ "علی احمد کثیر" است که داستان آن از سوره ی بقره اقتباس شده است. اما نویسنده کارکرد وارانه ای از شخصیت های اصلی و قرآنی ارائه می دهد. این نویسنده توانا سعی نموده است تا مشکلات جامعه اسلامی را به تصویر بکشد و راه حل مناسبی برای مقابله با آن ها ارائه می دهد. در این پایان نامه که بر اساس شیوه ی توصیفی_تحلیلی انجام شده است، مشاهده می شود باکثیر از شخصیت های متنوع و گوناگونی استفاده نموده است تا به بررسی و مقایسه دو اندیشه و عقیده متضاد یعنی یکتا پرستی و بت پرستی بپردازد و همین به جذابیت آن و توجه بیش تر مخاطب افزوده است. واکنش و بر خورد بازیگران با خصوصیات روانی اجتماعی و اخلاقی جامعه همسو است. در این پایان نامه سعی شده است تا علاوه بر بررسی عنصر شخصیت و شیوه پردازش آن ، به نقد و تحلیل تفکر و اندیشه حاکم بر نمایشنامه پرداخته شود و مشخص گردد که پیام نمایشنامه چیست و با کثیر در کجا مرتکب اشتباه شده و از اندیشه اسلامی و قرآنی دور شده است .

انتقاد و شاخه های آن از جمله انتقاد سیاسی ،روان شناختی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی همواره یکی از موضوع های تحقیقی در فضای ادبیات است که شاعران عرب و ایرانی از آن به عنوان محور اصلی سروده های خود الهام گرفته اند. ادبیات تطبیقی، یکی از شاخه های ادبی و عنوانی جدید برای یافتن تعامل و مفاهیم مشترک میان ادبیات و زبان جهان و یکی از مهم ترین روش های تحقیقی در ادبیات جهانی و در پی اعتلا بخشیدن به ادبیات ملی می باشد. محمود سامی البارودی و ملک الشعرای بهار از شاعران نوگرای عصر جدید و هر دو مربوط به یک دوره اند و در زمینه های دعوت به علم، مبارزه با ظلم، فقر، تفرقه انگیزی، دورویی، زندانی شدن، بی توجهی به مردم،دوری از یار و دیار، هم فکری دارند و از انتقاد اجتماعی برای رسیدن به آرمان ها، مبارزه با رنج های شخصی و اجتماعی در مصر و ایران بهره برده اند. بهار بیش از هر چیز از بی وفایی دوستان و از شیوه ی انتخابات مجلس شورای ملی و وضعیت حجاب زنان در ایران شکایت کرده اند، اما بارودی در دو مورد اخیر، در خصوص اوضاع مصر سخنی به میان نیاورده است. این پژوهش برآن است انتقادات اجتماعی در دیوان بارودی و بهار را به صورت تطبیقی و با روش توصیفی تحلیلی بررسی کند و تفاوت و تشابه آن ها را نشان دهد.

یکی از شیوه های که برای برسی متون ادبی مورد استفاده قرار می گیرد پژوهش تطبیقی این متون باهم دیگر است. ادبیات تطبیقی از پایه های نقد جدید ادبی به شمار می آید که زمینه را برای خروج ادبیات بومی از انزوا و عزلت فراهم کرده و آن را در معرض افکار و اندیشه ها قرار میدهد. ادبیات عصر نهضت در دنیای عرب و عصر مشروطه در ایران شباهت های زیادی باهم دارند و دلیل عمده ی آن اوضاع سیاسی اجتماعی کشور های عربی وایران در آن زمان است. معروف رصافی بیشتر درگیر مسائل جامعه عراق بوده است وسعی داشت آن را از سیطره استعمار گران نجات دهد. فرخی یزدی شاعر لب دوخته ایرانی نیز عمر خود را در راه آزاد کردن این کشور از سلطه بیگانگان و مبارزه با استبداد صرف کرد که سرانجام در این راه جان باخت. با توجه به این که این دو شاعر در دوره ای یکسان و در شرایطی شبیه هم میزیستند و هر دو با حاکمیت دولت های مستبد و استعمار گران غربی مواجه بوده و با آن دست و پنجه نرم میکردند در مورد مسائل مربوط به جامعه دارای نگرشی مشابه هستند و می توان گفت که در بیشتر موضوعاتی که در اشعارشان آورده اند، به هم شباهت دارند. در این پژوهش به بررسی تطبیقی اشتراک و اختلاف مضمون اشعار آزادی خواهانه و ضد استبدادی معروف رصافی و میرزا محمد فرخی یزدی بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی پرداخته شده است.

رمزپردازی یکی از فنون شعرمعاصرعربی است که شاعربرای تحقق آرمان های ورد نظرخود ازآن بهره می برد و دردها ورنجهی مردم را درآیینه آن به تصویر می کشد. غاده السمان شاعر رمان نویس و روزنامه نگار سوری تبار از شاعرانی است که بابه کارگیری این سبک،از اوضاع سیاسی - اجتماعی کشورخود و کشورهای منطقه سخن گفته و اهداف موردنظر خودرادراین قالب بیان کرده است.

عبد الغنی نابلسی از عرفا و شعرای مشهور و از شارحان شعر ابن الفارض و یکی از منسوبان به مکتب وحدت وجود ابن عربی به شمار می آید. او در خمریات خود چون سایر شاعران متاثر از این مکتب از رمز در بیان معانی عرفانی بهره جسته است. خمریات او آکنده از رمزهای گوناگون است که می توان آن را در دایره عرفان وحدت وجود مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش سعی بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی رمز در خمریات نابلسی مورد مطالعه قرار گیرد>

مهم ترین مسئله ای که ذهن بشررا اززمان های دور تاکنون به خود مشغول ساخته،مسئله مرگ و زندگی ایت.ایلیاابوماضی شاعرپرآوازه ی معاصر عربی از این مسئاله غافل نبوده،وتلاش نموده که زاویه دید خود درآن به تامل بپردازد،وراز آن را بگشاید.

داستان کوتاه در ادبیات معاصر عرب به عنوان مهمترین نوع ادبی بعد از شعر و رمان ظهور و گسترش یافت و همگام با شعر و رمان به صورت زیبا و هنرمندانه به تعبیر همه جانبه در مورد هستی و انسان می پردازد و نجیب محفوظ نویسنده و ادیب مصری در رشد و شکوفایی این فن نقش بسزایی داشته است. و یکی از ویژگی های داستان کوتاه داشتن پیرنگ است که نجیب محفوظ از آن در مجموعه داستان "الشیطان یعظ " در جهت دهی به داستان و انتقال جهان بینی به خواننده استفاده کرده است و احساسات آشفته را طبقه بندی کرده و به کشمکش های داستان منطق وجودی بخشیده است و هماهنگی را عناصر داستان ایجاد کرده است که در غیر این صورت داستان دچار بی تصمیمی و بی هدفی می شود و به سوی حکایت و حدیث و اسطوره و افسانه می رود. در این تحقیق ابتدا داستان به صورت پیرنگ (علت و معلولی) نوشته شده است و بعد از آن به تطبیق داستان با انواع پیرنگ پرداخته شده و نوع پیرنگ های به کار گرفته در این داستان ها مشخص شده است و بعد از آن بحث ایرادات پیرنگی بررسی شده است در آخر به عناصرساختاری پیرنگ داستان ها پرداخته شده است. پیرنگ و عناصرآن در این مجموعه داستان به نحو شایسته ای در خدمت درون مایه داستان ها می-باشد و توجه به این عناصر سبب شده که قضایا منطقی و قابل باور درمیان داستان باشند و هر حادثه ای دارای علّتی خاص باشد و تصادفی نباشند. در میان عناصر پیرنگی عنصر گره افکنی پر رنگتر از سایر عناصر به ایفای نقش می پردازد زیرا نجیب محفوظ از طریق این عنصر به بیان افکارش می پردازد.

بررسی تطبیقی جلو های ادبیات مقاومت در اشعار سمیح القاسم و سید علی موسوی گرمارودی

به طور معمول هر نویسنده ای در ادبیات داستانی، بینش، تفکر، احساسات و اعتقادات خاص خود را در مسیر داستان به نمایش می گذارد. از آنجا که بهترین تجلی گاه این احساسات و اعتقادات شخصیت ها هستند، شخصیت پردازی نیز در ادبیات داستانی اهمیت پیدا کرده و خواننده با شناخت شخصیت های داستانی می تواند با ایدئولوژی، احساسات و جهان بینی نویسنده آشنا شود. رمان «اصل و فصل» نوشته ی «سحر خلیفه»، داستان نویس معاصر فلسطینی است. او در این رمان با انتخاب و ساختن شخصیت هایی از میان افراد جامعه ی فلسطینی، همچنین ترسیم شخصیت هایی با فرهنگی غیر از فرهنگ خود «یهودی ها و انگلیسی ها» و بیان نسبتا˝ دقیق واقعیت های اجتماعی، آیینه ی تمام نمایی را فرا روی خواننده می نهد تا بدان وسیله به واقعیت های جامعه بنگرد. «اصل و فصل» رنگین کمانیست از واقعیت های اجتماعی که «سحر خلیفه» در آن تصویر ی زنده و کامل از ارزش ها و گرایش های ملت فلسطین را ارائه کرده و کوشیده تا حوادث جامعه را در قالب خانواده «آل قحطان» به تصویر بکشد و پیوند آن را با حرکت اجتماعی و تأثیر و تأثر ناشی از آن را نشان دهد. شخصیت ها ی این رمان از طریق انتساب خصیصه های فردی، اجتماعی در متن معرفی شده اند و در جریان کنش ها و واکنش ها، بازتاب دهنده ی افکار، آمال و ناگفته های درونی خود، خالق اثر و ویژگی های محیطی هستند. تحلیل عنصر شخصیت و بررسی امکانات محیطی نشان دهنده ی تأثیر این امکانات در شکل گیری شخصیت های رمان «اصل و فصل» می باشد. سرچشمه ی سر زندگی شخصیت های رمان « اصل و فصل» را باید در رئالیسمی باز جست که شخصیت ها و محیط پیرامون به یاری آن باز نموده شده اند؛ چرا که شخصیت ها از طریق موضع گیری های شخصی پویا و حیاتی خود در قبال موضوعات مختلف فردیت یافته اند و در خلال گفته های خود به ویژگی های محیطی اشاره می کنند. در این اثر نویسنده کوشیده است تمامی نیروهای بالقوه و پنهان در شخصیت ها را با در نظر گرفتن سیر تکاملی داستان نمایان سازد.«سحر خلیفه» در این رمان هم به خصوصیت های فردی و روانی شخصیت ها توجه کرده و هم وضعیت و واقعیت های اجتماعی را مد نظر داشته است. وجود این خصلت های اجتماعی، روانی و فکری منحصر به فرد در شخصیت ها باعث می شود تا آن ها در برابر حوادث، واکنش ها و رفتارهایی مطابق شخصیت خود بروز دهند. شخصیت های رمان را می توان به انواع گوناگونی از جمل

چکیده شعر یکی از جایگاه های بارزی است که ادیب و شاعر در آن احساسات و دردهای ملّت خویش را بیان می کند. شاعران در دوره های مختلف تاریخ بشر، دردها و سختی های ملت خویش را بر دوش حمل نموده و در پی ترسیم چهره ی واقعی استعمارگران و مستبدان بوده اند. کشورفلسطین از سال 1948 م از سوی انگلیس، تحویل سازمان ملل متحد گردید و در پی اعلامیه ی" بالفور"، و کوچ یهودیان به این سرزمین، فلسطین وارد مرحله ی تازه ای از بحران شد. با ورود اسرائیل به فلسطین، دردها و سختی های این کشور مسلمان بیشتر شد که این امر منجر به شکل گیری ادبیات پایداری در آن گشت. شاعران فلسطینی نیز دوشادوش مردم به مبارزه علیه این رژیم غاصب پرداخته و با دست و زبان خویش مردم را یاری دادند. صالح محمود هواری یکی از این شاعران است که با وجود دوری از کشورش و آواره شدن به سوریه، اوضاع مملکت خویش را مدنظر داشته و به بیان جنایت های این رژیم اشغالگر پرداخته است. با بررسی شعر صالح هواری مشخص شد که شاعر به جلوه های مختلفی از ادبیات پایداری پرداخته که می توان به موارد زیر اشاره نمود: اختناق و نبود آزادی، ظلم و ستم، یاد مبارزان و مجاهدان، دعوت به مبارزه و پایداری، وطن، فلسطین و آزادی خواهی اشاره نمود. وی در شعر خویش از اسلوب رمزگرایی برای بیان اهداف خویش استفاده نموده است. شاعر از نمادهایی مانند پشه، نگهبان و دزد دریایی برای اسرائیل یاد نموده و از نمادهای دیگری مانند زیتون، انجیر و بادام و نخل و... برای فلسطین نیز بهره برده است. کلمات کلیدی: شعر، ادبیات پایداری، صالح محمود هواری، اسلوب رمزگرایی

موضوع زهد از دیرباز از جمله حوزه های مورد توجه عرفا و ادبای اسلامی و از جمله مفاهیم و مضامین مشترک میان آنها بوده است. از دوره هایی که زهد در ادبیات عرب و به ویژه شعر به صورت موضوع مستقلی گسترش یافت، دوره ی اندلس است. ابو اسحاق البیری، شاعر و فقیه مالکی اواخر عصر امویان و دوره ی ملوک الطوائف در اندلس، یکی از بزرگترین شاعران زهدیه سرا در ادب عربی است که مضامین و معانی زهد را در قصایدی بلند و با اسلوبی ساده و روان بیان کرد و آن را وسیله ای برای نقد اجتماعی قرار داد. وی دیوانی دارد در حدود 800 بیت که موضوع بیشتر اشعار آن زهد و مذمت دنیا پرستی همراه با بکار گیری انواع صنایع بیانی و بدیعی خصوصاً جناس و طباق در آن است. در این راستا پژوهش حاضر، به بررسی سبک زهدیات ابواسحاق پرداخته است و انتظار می رود نتیجه ی آن بتواند برای پژوهشگران این عرصه موثر واقع شود. بررسی سبک شناختی این زهدیات در سه سطح صورت گرفته است. سطح زبانی- آوایی که شامل: موسیقی بیرونی و درونی، سطح لغوی و سطح نحوی است. در این سطح، اوزان شعری، میزان بکار گیری بدیع لفظی و بسامد واژه های به کار رفته در زهد همراه با نوع اسالیب نحوی موجود در دیوان، مورد توجه قرار گرفته است. در سطح فکری، به مضامین و شاخصه های فکری زهدیات پرداخته ایم و در سطح ادبی، میزان به کارگیری صنایع بیانی و بدیع معنوی در زهدیات ابواسحاق مورد بررسی قرار گرفته است.

نوستالژی در اصطلاح رنج بردن و غم ناشی از غیر ممکن بودن بازگشت به گذشته است. یکی از محمل های اصلی نوستالژی در حوزه شعر معاصر عربی، شعر معاصر فلسطین است. سمیح القاسم یکی از شاعران بزرگ معاصر فلسطین است که شعر او سرشار از نمودهای نوستالژیکی است. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل فرآیند نوستالژی در شعر سمیح القاسم است. برای این منظور مظاهر و نمودهای فردی و جمعی نوستالژی در شعر او مورد بررسی قرار گرفته است. مهم ترین تکنیک های ادبی مورد استفاده سمیح القاسم در انعکاس نوستالژی از دیگر موضوعات این پایان نامه است. بر این اساس انواع نماد که شامل نمادهای دینی تاریخی و ادبی می شود و نیز کاربرد تراث در شعر او بررسی شده است.

تصوف اسلامی به عنوان یک مکتب فکری ریشه در بعضی از آیات قرآنی و احادیث نبوی و زندگی زاهدانه پیامبر اسلام و گروهی از یاران وی دارد. تشابه فراوانی میان حالات روحی شاعران و صوفیان و قابلیت های شعر در بیان این حالت ها وجود دارد. این موضوع باعث شده که صوفیان از همان ابتدا شعر را به عنوان زبان رسمی بیان دیدگاه هایشان انتخاب کنند و به این گونه تصوف به عرصه ادبیات وارد شد. در آغاز قزن بیستم خیزشی ادبی در منطقه عربی پدیدار شد. یکی از ویژگی های این خیزش گرایش آن به مکتب های ادبی نوپدید است که گرایش هایی شبیه صوفیان دارند. علی احمد اسبر سعید متخلص به ادونیس از ادیبان نوگرای ادبیات عربی است که تحت تاثیر تصوف موجود در این مکتب ها قرار گرفت. او این افکار را با مفاهیم رایج در مکاتب نوگرای غربی درآمیخت و با استفاده از زبان شعری نوپدیدی به نام قصیده النثر زبان ادبی بسیار پیچیده ای را پدید آورد که برای فهم آن علاوه بر آشنایی با تصوف اسلامی باید با مکاتب ادبی نوگرای غربی و زبان شعری آن در قرن نوزدهم و بیستم آشنایی کامل داشت.

چکیده در سالهای اخیر توجّهی خاص به ادبیات تطبیقی شده است. این امر باعث می گردد تا اندیشه های دو شاعر یا نویسنده مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. این پژوهش با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که تنها به زمینه های تأثیر و تأثر اکتفا نمی کند بلکه به وجود تشابه و تفاوتهای میان دو ادیب توجه دارد، بر آن است که غم و شادی در اشعار احمد شاملو و محمد ماغوط را بررسی کند. احمد شاملو شاعر مشهور ایرانی و محمد ماغوط شاعر معروف سوری از جمله شاعرانی هستند که ادبیات کشور خود را با شعر سپید آشنا کرده اند و بهترین قالب شعری را برای بیان عقاید خود برگزیده اند. با وجود آن که این دو شاعر هیچ نوع ارتباطی با یکدیگر نداشته اند؛ مشترکات و تشابهات قابل ملاحظه ای داردند. شعر عربی و فارسی از اولین زمان ظهورشان از مضامین غم و شادی سر شار بوده است. کلمات غم انگیز و عبارات گلایه آمیز، اندوه و ناله در شعر عده ای از شاعران کار برد بیشتری دارد، در مقابل برخی دیگر از شاعران از کلمات شادی بر انگیز و امید و نشاط، بیشتر سخن به میان می آوردند.در شعر این دوشاعر، غم و اندوه انعکاس بیشتری دارد؛ چرا که مشکلات فردی، اوضاع نامساعد سیاسی، آفات و امراض اجتماعی و سایر مشکلات، ناخودآگاه این دو شاعر را به سوی حزن و اندوه فرا می خواند. غم و اندوه این دوشاعر بیشتر جنبه اجتماعی دارد زیرا که این دوشاعر، شاعران اجتماعی و مردمی اند که اثری از دردهای مردم و فضای مسلط بر جامعه ر ا در جای جای دیوانشان می توان مشاهده کرد. گذشته از غم و اندوه، این دو شاعر از زیباییهای زندگانی، امید، نور، روشنایی و عشق پر شور انسانی سخن به میان آورده اند. این دو از عنصر طبیعت و رنگ بهره برده وتوانسته اند به خوبی، آن ها را در راستای اهداف شعری خود قرار دهند که این امر باعث شده تا تأثیر بسزایی بر خوانندگان داشته باشد.پژوهش حاضر با ذکر عوامل ظهور و نمود پدیده ی غم و شادی به بررسی و مقایسه ی غم و شادی در اشعار این دو شاعر پرداخته است.

نقد ساختاری یکی از شیوه های تازه، مدرن و نوبنیاد در نقد ادبی است که شیوه ای درون ادبیاتی است. این شیوه ی نقدی پایه و اساس هنری خود را از علم نوپای زبان شناسی، مخصوصاً دیدگاه های زبانشناس مشهور سوئیسی، فردینان دو سوسور و فرمالیست های روسی گرفته و بنیاد فکری و معرفت شناسی خود را از فلسفه های مدرن و پیچیده ی روز دریافت می دارد. تمام تلاش و کوشش شیوه ی نقد ساختاری بر کشف روابط کلی، راز آلود، سخت و پیچیده ی ساختار اثر ادبی است، که بیانگر حالات،افکار، عواطف، ساختارهای پیچیده ی نظام زبانی، هنری، ادبی و .... می باشد. برای چنین شیوه ی نقدی سه کارکرد بنیادی و اساسی را تعریف نموده اند؛ استخرااج اجزاء ساختار اثر، برقرار ساختن ارتباط بین اجزاء ساختار اثر، نشان دادن دلالت ودر کلیت ساختار اثر. ناقدانی در ادبیات غربی و عربی بدین شیوه ی نقدی پرداخته اند و آ ن را ستوده اند و دربارهی آن کتاب ها و مقاله ها نوشته اند. در تطبیق و جارای این شیوه ی نقدی باید نظام زبانی، موسیقایی، نحوی، معجمی، صرفی، رمزی، اشاری، معناشناسی، نظام فکری- محتوایی، نظام بیانی و ادبی را مورد تحلیل و کنکاش قرار داد.

شاعر متعهد فلسطینی، محمود درویش از پیشگامان شعر مقاومت فلسطین است که شعرش را یکسره وقف آرمان فلسزین نموده و به شرح دردها و آرزوهای هم وطنان خویش پرداخته است، اوضاع تأسف بار آوارگان فلسزینی در اردوگاه ها و کشورهای عربی، بازداشت و اسارت انسان های بی گناه، قتل عام و ترور، فقر و محرومیت، از دست دادن هویت، دوگانگی و خیانت سران عرب از مضامین اصلی شعر او به شمار می رود، اشعار درویش در یک نگاه کلی آیینه ای تمام نما از احساسات یک انسان مطلوم است؛ انسانی که تمام حقوق انسانی اش پایمال شده و اینکه او در مقام یک شاعر در پیشگاه افکار و وجدان عمومی بشر از درد خویش سخن می گوید. درویش برای رساندن فریاد مظلومیت ملت فلسزین به گوش مخاطبان تلاش نموده از تمام ظرفیت های شعر عربی بهره گیرد، از جمله اقتباس از شخصیت های قرآنی، بهره گیری از میراث، نمادهای تاریخی، الهام پذیری از شخصیت ها و حوادث تاریخی و اسطوره ای . فراخوانی نمادهای دینی، بویژه فراخوانی شخصیت پیامبران در شعر محمود درویش یک فراخوانی هدفمند و به منظور بالا بردن ارزش هنری شعر از طریق ارائه دلالت های گوناگون از یک نماد دینی صورت گرفته است.

تمرد یکی از جلوه های بارز شعر نو در عراق محسوب می شود. این پدیده بیشتر در قرن بیستم و با ظهور پیشگامان عراق (نازک المائکه، بدر شاکر السیاب، عبدالوهاب البیاتی و بلدالحیدری) پدیدار شد. تقلید صرف ساختار سنتی، آشنایی با مکتب رمانتیسم و موقعیتهای سیاسی و اجتماعی جامعه عراق باعث شد تا شاعران مذکور به تمرد روی بیاورند. آنها این جلوه ادبی را به سه گونه تمرد ادبی، سیاسی و اجتماعی در شهر خود به تصویر کشیده اند. تمرد آنها در شکل موجب ظهور «قصیده النثر» شد و در محتوای شعر موجب هوشیاری و بیداری مردم عراق و ارتقای بینش اجتماعی طبقات مختلف اجتماعی گردید. این شاعران در ایجاد نوآوری متحمل رنجهای زیادی از قبیل زندان، تبعید، آواردگی و غربت شندند، لذا ترس، تنهایی، غم و اندوه و بیشتر اشعار آنها سایه افکنده است. این شاعران توانسته اند که مضامین و مفاهیم واقع گرایانه را در قالب تمرد بیان کنند و در کالبد شعر مدرن روح تازه ای بدمند. آنان به خاطر اوضاع سیاسی نامطلوب از اسطوره و رمز و اسلوب تکرار در اشعار خود استفاده نمودن و توانستند شعر نو را چنان متحول نمایند که بتواند به بخش مهمی از دغدغه های روزگار مدرن پاسخ دهد.

هدف پژوهش حاضرآسیب شناسی یادگیری زبان عربی بود. روش انجام پژوهش توصیفی– پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر سنندج اعم از دختران و پسران در سال تحصیلی 89-1388 بود. از جامعه آماری (23114) نفر تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه پژوهش به طور تصادفی انتخاب شد. داده های لازم از طریق یک پرسشنامه محقق ساخته در قالب 65 سؤال گردآوری گردید. روایی صوری و محتوایی ابزار اندازه گیری مورد تأیید استادان گروه علوم تربیتی و ادبیات عرب دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کردستان قرار گرفت. میانگین پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ 75/ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفت. یافته ها نشان داد : اکثر دانش آموزان اعتماد به نفس پایینی نسبت به یادگیری زبان عربی دارند. بیشتر دانش آموزان اضطراب بالایی نسبت به یادگیری زبان عربـی دارند. اکثر دانش آمـوزان عدم نگـرش مثبت پدر را نسبت به یادگیری زبان عربی گزارش کرده اند. بیشتر دانش آموزان اظهار کرده اند که این درس برای آنها سودمندی چندانی ندارد. حدود نیمی از دانش آموزان بیان کرده اند که این درس مربوط به حیطه مردانه می باشد. بیشتر دانش آموزان به ناموفق بودن خود در زبان عربی باور دارند. اکثر دانش آموزان اظهار کرده اند که دبیران آنها نسبت به درس عربی نگرش مثبتی ندارند. حدود نیمی از دانش آموزان بیان کرده اند که به درس عربی علاقه ای ندارند. بیشتر دانش آموزان اظهار کرده اند که نسبت به یادگیری درس عربی انگیزه کافی ندارند. اکثر دانش آموزان بیان کرده اندکه جهت گیری ابزاری و ادغامی پایینی نسبت به یادگیری زبان عربی دارند.

شاعران عرب از زمان های بسیار دور با اسطوره آشنا بوده، از شخصیتها و چهره های اسطوره ای در اشعار و آثار خود بهره می جستند. اما پس از رستاخیز ادبی و برقراری ارتباط با فرهنگ و ادبیات مغرب زمین، بهره گیری آنها از اسطوره شکلی تازه به خود گرفت. در این دوران شاعران عرب، اسطوره را به عنوان شیوه ای نو در بیان مفاهیم معین و روشی جدید در ارائه مکنونات قلبی شان و نیز ابزاری مفید در تصویرگری شعری به کار گرفتند. عیسی مسیح یکی از پیامبران خدا که به قصد مردم به سویشان روانه شد، در شعر معاصر عرب کارکردی نمادین دارد. این شخصیت به خصوص در شعر شاعران تموزی (بدر شاکر السیاب، ادونیس، خلیل حاوی، یوسف الخال و جبرا ابراهیم جبرا) نقش آفرینی می کند. در نزد این شاعران، مسیح با اسطوره در می آمیزد و چهره ای اسطوره ای می یابد. شاعران تموزی در پی شرایط نابهنجار سرزمین عرب، در آرزوی رستاخیز به سر می بردند. رستاخیزی عظیم که حیات بهتری را برای ملت عرب به ارمغان آورد. آنها با زنده کردن فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی، راه رسیدن به این تحول و دگرگونی را در نزد همگان، روشن تر جلوه می دادند. مسیح در شعر این شعراء، جلوه گاهی از جانبازی و فداکاری باشکوهی است که حیات مجدد را به مردم محروم و ستمدیده هدیه می دهد. مسیح در کنار اسطوره های تضحیۀ، ایثار و سرانجام خیزش، همچون تموز، اکاروس، اروفیوس، و در واقع یکی از آنهاست که با این اسطوره ها، و با معانی والایشان یکی می شود و وجودی یگانه می یابد.

بحث تقدیم و تأخیر از جمله مسائل مهمی است که هم اکنون هم در نحو و هم در بلاغت به آن توجه شده است. در میان نحویان سیبویه از جمله کسانی است که در اثر مشهور خود «الکتاب» به این مورد پرداخته است. از بلاغیان هم عبدلاقاهر جرجانی به شکلی عالمانه از آن سخن گفته است این پایان نامه هم در دو فصل مبث تقدیم و تأخیر را مورد بررسی قرار داده است. در فصل اول از تقدیم نحوی سخن به میان آمده و مواردی چون وجوب تقدیم مبتدا، وجوب تقدیم خبر، جواز تقدیم و تأخیر در مبتدا و خبر، تقدیم حال ساد مسد خبر، تقدیم خبر متعدد و تقدیم و تأخیر در فاعل بررسی شده است. در فصل دوم هم ابتدا جرجانی در مورد تقدیم و تأخیر و اثرات بلاغی آن مورد توجه قرار گرفته و سپس از انواع تقدیم و تأخیر و مواضع آن در بلاغت بحث شده است استفهام در ماضی و مضارع، جمله های منفی، تقدیم فعل و فاعل، تقدیم مفعول، تقدیم جار و مجرور، جمله های مثبت، جمله حالیه و غیره از جمله مطالب بررسی شده در این بخش است. در نهایت نیز اغراض تقدیم و تأخیر بلاغی در سه بخش اغراض تقدیم مسند الیه، اغراض تقدیم مسند و اغراض تقدیم متعلقات فعل بررسی شده است.

شعر خمر فنی غنایی است، که در آن شاعر به توصیف شراب و می و مجالس نوشیدن شراب می پردازد. شعر خمر به دو مکتب مادی و معنوی تقسیم می شود. در خمر مادی، مقصود شاعر از خمر و باده عصاره سکرآور و مست کننده انگور است. از جمله شاعران خمر مادی در زبان عربی می توان به اشی، اخطل وابی نواس اشره کرد. در زبان فارسی نیز رودکی سمرقندی، بشار مرغزی و منوچهری دامغانی و توصیف خمر مادی در اشعار خود پرداخته اند و اما در خمر معنوی شاعر از معنای حقیقی خمر عدول کرده و از آن به عنوان رمیز برای بیان مقاصد عرفانی و حالات روحی عمیقی که بر او روی داده بهره برده است. از شاعران این غرض شعری در زبان عربی می توان به ابن سناء الملک، عفیف الدین تلمسانی و ابن فارض مصری و در زبان فارسی، عطار نیشابوری، جلال الدین محمد بلخی و حافظ شیرازی اشاره کرد. در این پژوهش ضمن بررسی عوامل و زمینه های ایجاد شعر خمری و تطور آن به بررسی مکاتب مختلف آن پرداخته، و سپس، خمریات عرفانی و معنوی دو شاعر برجسته شعر عربی و فارسی، ابن فارض مصری (632-576 ه.ق) و حافظ شیرازی (791- 726 ه.ق) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و مضامین مشکرت و متفاوت موجود در خمریات آن ها تبیین شده و آشکار نموده است که حافظ، چه مضامینی را از ابن فارض اخذ کرده است.

چکیده رمان تاریخی یکی از انواع رمان است که در آن نویسنده واقعیت های تاریخی را با تحلیل داستانی می آمیزد و با کمک آن به بیان مسائل عصر خود و انعکاس واقعیت های جامعه در دوره ای غیر از زمان روی دادن حوادث تاریخی می پردازد که هدف از آن بیداری، ارشاد و عبرت گیری از یک دوره تاریخی است. در این نوع رمان شخصیت نقش مهمی را ایفا می کند که می تواند به صورت شخصیت های واقعی یا تخیلی باشد. جنبه تخیلی این شخصیت ها به نویسنده امکان می دهد که از قید و بندهای تحمیلی تاریخی رهایی یابد و به میل خود در خصوصیات آنها دخل و تصرف کند و با الهام گرفتن از تاریخ به بررسی واقعیت های موجود بپردازد. رمان تاریخی در ادبیات عرب تحت تأثیر یک سری جدال های فکری و سیاسی و در شرایطی که کشورهای عربی زیرسلطه استعمار خارجی بودند و نیز همزمان با فروپاشی دولت عثمانی و مطرح شدن مباحثی از قبیل تشکیل دولت یکپارچه عربی پدید آمد که عواملی مثل مقابله با استعمارگران، رشد بیداری ملی، آگاهی مردم از وضعیت نابسامان مملکت و اختلافات داخلی در پیدایش آن مؤثر بود. نجیب محفوظ نویسنده سرشناس مصر یکی از آغازگران نگارش رمان تاریخی به شکل فنی است، او برای بیان واقعیت های جامعه خود از حوادث تاریخی مصر باستان کمک می گیرد و می کوشد گرفتاری های عصر حاضر را در قالب تاریخ بریزد و مشکلات موجود را با الهام از گذشته به حاکمان و ملت مصر یادآوری کند. از این رو سه رمان تاریخی «عبث الاقدار»، «رادوبیس» و «کفاح طیبه» را برای تقویت روحیه ملی و مقاومت در برابر استعمارگران می نویسد. این مرحله از نویسندگی محفوظ که از سال 1939 تا 1944 ادامه می یابد به مرحله تاریخی شهرت دارد.این رمان های تاریخی اشاره های رمزی واضحی به واقعیت اجتماعی مصر در دوران حکومت پادشاهی دارد به طوری که نویسنده در «عبث الاقدار» سیاست استبداد و زور را محکوم می کند و در «رادویس» از فساد حکومتی شاهان انتقاد می کند و در «کفاح طیبه» مسأله آزاد سازی سیاسی و اجتماعی مصر از چنگال استعمارگران را می ستاید. او شخصیت های معاصر مصر را در قالب شخصیت های تاریخی می ریزد و اکثر این شخصیت ها دارای نقاب تاریخی هستند.

تکرار یکی از اسلوب های بیانی قرآن کریم است که درفاده ی مفاهیم و مضامین مورد نظر نقش اساسی دارد. این اسلوب که در قالب تکرار لفظ، آیه، قصه، مثل، مفاهیم و اسلوب بیانی در قرآن کریم نمویافته، وجود بلاغی متعددی از جمله تأکید بر مفهوم لفظ و نقش محوری آن در آیه و سوره، یادآوری، تأکید بر هدف سوره، اشاره به مشابهت برخی سوره ها با یکدیگر، پند و عبرت آموزی، تفهیم مطلب و تسهیل کردن آن، جلب توجه به اهمیت یک مفهوم و ترسیم رابطه ی میان مفاهیم مکرر در کنار یکدیگر و رعایت مقتضای حال در بیان مطالب را در خود گردآورده و نیز در هدف از ترسیم تصاویر قرآنی و ارتباط صحنه های مختلف با یکدیگر، تأثیر ویژه و ملموس دارد. تشخیص تکرار مفاهیم و اسلوب بیانی در قرآن کریم و نیز تأثیر گزاری تکرار در تصاویر قرآنی از نوآوری های این پایان نامه به حساب می آید.

یکی از ویژگیها و ابعاد زبان شعر معاصر عربی «قصه ی شعری» است. این هنر شعری آمیخته ای از قصه و شعر است. تأثیر و تأثر فرهنگ ها و نیز داد و ستد ادبیات ملت ها با یکدیگر از عوامل الی شکل گیری و ظهور چنین هنری در ادبیات معاصر عربی است. خلیل مطران از شاعران پیشگامی است که قصه ی شعری را در ادبیات عربی معاصر وارد نمود. عواملی همچون آشنایی مطران با ادبیات غربی و تاثیر پذیری از آن، توانمندی و قدرت ابداع هنری او در روی آوردن به قصه های شعری موثر بوده است. مضامین قصه های شعری مطران تاریخی، سیاسی، اجتماعی، عاطفی و وجدانی است. در حقیقت مطران شاعر حماسه و تاریخ و اجتماع و عاطفه و وجدان بود. این شاعر در قصه های شعری از زبان رمز و اشاره گویی برای بیان حقایق تاریخی و سیاسی استفاده نموده و در قصه های عاطفی و وجدانی از عشق پاک سخن به میان آورده است. انعکاس احساسات درونی شاعر در پدیده های طبیعت و نیز اندوه عمیق از ویژگی های بارز این نوع قصه ی شعری است.

بخش اعظم قصاید موجود در دیوان بوصیری در مدح نبی اکرم میباشد او از اولین کسانی است که مدایح نبوی را به صورت فنی مستقل در اورد در این پایان نامه به تحلیل بلاغی قران و سنت در مدایح بوصیری پرداخته شده است

شعر نو عرب در رویکرد متحولانه اش از شرایط و اوضاع نابسامان و بحران منطقه ای و جهانی، از جمله وقوع جنگ جهانی دوم، مسئله فلسطین و شکسته های مادی و معنوی قوم عرب متأثر بوده است. از اینجاست که احساسات رومانتیکی برای بیان واقعیت موجود رنگ باخته و واقع گرایی جای آن را اشغال نموده است دیگر اوزان خلیلی و قالب های خشک و کلاسیک شعری در بیان واقعیت های موجود برای شاعر ناکار آمد نشان داده و شاعر درصدد تمرد علیه اوزان قدیم و ایجاد اسلوب های جدید برآمد و نیز ضرورت بازنگری میراث در رویارویی با چالش ها در ابعاد مختلف آن در عصر نگرای برای شاعر ضرورتی اجتناب ناپذیر جلوه می کند. از شاخصه های شعر نو عربی می توان به تعامل با سنت و میراث ادبی قومی و جهانی اشاره کرد که به شیوه های گوناگون و به انگیزه متعدد انجام یافته است. از جمله این شیوه ها به کارگیری رمز، اسطوره، قصه های داستانی، شخصیت های برجسته تاریخ ساز است. این تعامل را می توان از زوایای مختلف و از منظر های متعدد مورد بررسی قرار داد: مانند میراث ملی و جهانی، میراث اساطیری، و زاوی نقاب که اسلوب بلاغی شناخته شده ای در ادبیات شرق و غرب است. در این اسلوب صدا یا من شاعر در صدا و من قهرمان و شخصیت یکی می شود، به گونه ای که صدای دیگری به صدای شاعر تبدیل می شود. در میان شاعران معاصر عربی، عبد الوهاب البیاتی اولین شاعر عربی است که به طور گسترده از این اسلوب استفاده کرده و توانسته است از سیطره ی احساسات رومانتیکی رهایی یابد و شعرش را به متن بازی برای حضور شخصیت های تاریخی قرار دهد. او در این تکنیک تحت تأثیر عواملی مانند إحیاء سنت، التزام نقاب از جمله منبع ادبی، أسطوری، صوفی، دینی، توانسته قرائت تازه ای از سنت ارائه دهد و با پیوند دادن گذشته و حال، هم دیدگاه خویش را درباره مسایل سیاسی و اجتماعی بیان کند و هم از مشکلات و تجارب شخصی خویش سخن بگوید. با مطالعه اشعار او سؤالاتی چند در ذهن متبادر می شود که مهمترین آنها عبارت است از: چه عواملی شاعر را وادار نموده تا برای بیان اندیشه ها و تجارب خود از فن نقاب استفاده نماید؟ و میراث ادبی فرهنگی عربی و نیز میراث تاریخی جهان تا چه حد شاعر را دربیان موضوعات یاری نموده است؟ .

در عصر جدید تحولات و تغییرات بسیار در ادبیات عرب به وجود آمد و فنون جدید آن را تحت تأثیر قرار داد. شاعران و نویسندگان نیز با استفاده از این تغییر و تحولات سعی در بازگو نمودن واقعیت های جامعه ی خویش نمودند. «الرصافی» نیز به عنوان شاعر متعهد و انقلابی، شعر خود را وسیله ی دفاع از ملت و کشور خود نمود. وی با استفاده از قصه های شعری سیمای روزگار آن زمان عراق را برای خوانندگان به تصویر کشید و در آن مشکلات جامعه ی خویش را بیان نمود. با بررسی قصه های شعری الرصافی در می یابیم؛ الرصافی با استفاد از آن ها، به دنبال تحقق جامعه ای آرمانی برای ملت خود بوده است. مضمون قصه های الرصافی حاکی از وجود مشکلات بسیار جامعه ی روزگار الرصافی در عراق است؛ مضمون هایی که نشانگر: فقر، درد، ظلم، ستم، فریب کاری، بی ارادگی، وجود اختلافات طبقاتی اقتصادی، اختلافات مذهبی و قومی و روح تحجر گرایی، الرصافی با بیان مشکلات جامعه، راه حل های رفع آن ها را نیز بیان می کند و مردم و دولت را برای رفع آن ها، تشویق می نماید و در این قصه ها، روح انقلابی و انتقادی خویش را به نمایش می گذارد.

ظهور جریان های فکری، مکتب های ادبی و سرچشمه های آن، در نیمه دوم قرن نوزدهم به اوج خود رسید. روش های بیانی و شیوه های تعبیر نیز متفاوت شد تا شاعران و ادیبان با اتخاذ شیوه ی مناسب، تجربیات عصر نوین را به مردم و جامعه منتقل سازند. از این رو بسیاری از شاعران با صراحت اعلان کردند که باید قالب و زبانی نو و متفاوت با شعر کهن عربی مورد استفاده قرار گیرد یکی از برجسته ترین ویژگی های شعر ادونیس رویکرد اسطوره ای است. این شاعر ضمن آگاهی وسیع و کامل از میراث اسطوره ای جهان، سعی می کند از محدودیت های آن رها شود و با در هم شکستن اشیاء و عناصر موجود جهان، تفسیری نوین از جهان و جامعه ارائه دهد. ادونیس و اسطوره با هم در می آمیزند و شاعر این یگانگی تراژیک را با بیانی نمایشی به ما نشان می دهد و چون جهانی می اندیشد و به جهانی شدن شعراش فکر می کند، غالباً از پنجرۀ اسطوره های ملل مختلف و نیز از روزنۀ غمنامه های عربی – غربی به جهان می نگرد. رویکرد اسطوره ای ادونیس را تجارب فردی اجتماعی او می سازد و از اسطوره برای بیان رویدادهای فکری، سیاسی و اجتماعی معاصر جهان عربی به خوبی کمک می گیرد. آفرینش اساطیر جدید، ایجاد پیچیدگی در اساطیر، وارونه ی کردن اساطیر، تنوع و کثرت اسطوره ها برخی از ویژگی های شعر اسطوره ای وی است که مورد بررسی قرار گرفته است.

در این پژوهش دیدگاه قاسم امین (1863م) در مورد زن مورد بررسی و با قرآن و سنت، مورد مطابقت و سنجش قرار گرفته است. قاسم امین تأثیر تغییر و تحول در فرهنگ و تمدن اروپا و پیشرفت زن و تساوی وی با مرد در غرب: در صدد مقایسه ی پیشرفت زن غربی و عقب ماندگی زن شرقی و در نتیجه اصلاح حال زن شرقی برآمده و دو اثر مشهور تحت عنوان «تحریر المرءه و المرأه الجدیده» در این زمینه نگاشته است اما نظرات این پژوهشگر با توجه به دیدگاه های متحجرانه عصر وی نسبت به زن محکوم شده و خود او به دین ستیزی، کشف حجاب، تقلید از فرهنگ غربی، فساد و بی بندوباری متهم گشته است که این پژوهش به منظور بررسی دیدگاه ها و اندیشه های وی تنظیم شده است. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که قاسم امین در بیان اراء خود مخالف دستورات دینی، منادی کشف حجاب، مقلد فرهنگ غربی و مروج فساد و بی بندوباری نبوده و محکوم و متهم نمودن وی ریشه در التزام که سنت ها و در دیدگاههای متحجرانه عصر وی نسبت به زن داشته است.

اوضاع نابسامانی سیاسی و اجتماعی و فرهگی عصر زهاوی و درک عمیق شاعر از مسائل اجتماعی و تفکر اصلاحی وی، انگیزه هایی قوی در پرداختن شاعر به مقوله هایی چون «عمل و جهل» «عدل و نظم» «شرق و غرب» و .... بوده است. وی پیشرفت جامعه را در برقراری عدل و ترویج علم و فراگیر نمودن آن و نیز در آموزش زن و برخورداری وی از حقوق اجتماعی می بیند. بر علیه ظلم و استبداد به پا خاسته و مردم را به تعیین سرنوشت خویش و دفاع از کیان و وطن در برابر استعمار فرا می خواند. کشور عراق از روزگاران کهن میدان تاخت و تازهای گوناگون بوده است که بدون شک بر فرهنگ و تمدن آن تأثیر گذاشته. حاکمیت امپراطوری عثمانی بر کشور عراق در دو قرن اخیر و نتایج سوء آن کشور را به سوی آینده ای تاریک سوق داد. بی ثباتی سیاسی، تزویر و تقلب در امورات کشور را می توان از عوامل مؤثر در عقب ماندگی کشور عراق دانست. هوم غربی ها، بروز جنگ جهانی اول و شکست امپراطوری عثمانی زمینه را برای بیدار شدن مردم جهت حل مشکلات جامعه خویش آماده کرد. برقراری ارتباط جامعه عراق با دیگر کشورها تأثیر فراوانی در بیداری افکار عمومی مردم عراق گذاشت.

تشکیل حکومت صهیونیستی در سرزمین های اشغالی تأثیر عمیقی بر شعر فلسطینی گذارد به گونه ای که شعر به سلاحی برنده علیه اشغالگران تبدیل گردید. در نتیجه موضوعات، انواع شعری، و موسیقی آن دستخوش تغییر و تحول گردید. در زمین خوضوعات شعری، شعر این دوره به بررسی موضوعاتی چون آوارگی فلسطینی ها و فقر و بیچارگی و تحقیر آنان و تلاششان در جهت اثبات وجود خود و هویت عربی فلسطینی شان در سرزمین های اشغالی در مقابل دشمنی که سرزمینشان را غصب نموده و در راستای از میان برداشتن عرب فلسطینی و اصالت او از زادگاهش گام بر می دارد و تلاش می نماید هویتی نوین به نام «عرب اسرائیلی» به وی ببخشد، می پردازد. در زمینه انواع شعری، شعر فلسطینی خود را وقف انواع مرتبط با حادثه اشغال فلسطینی نموده است مانند وصف شهید و لحظه به شهادت رسیدن وی، مرثیه سرایی مجاهدان و افتخار به فدائیان و جانبازانی که در راه آزادی جان خویش را فدا می نمایند. در زمینه موسیقی شعر، شاعر فلسطینی تلاش نمود تا خود را از قید و بند مرزهایی که وی را در بیان افکار و عواطف مورد نظرش محدود می ساخت رها نماید. در نتیجه از وزن ها، و قافیه های شعر نو استفاده نمود و بدین صورت در یک قصیده توانست از تجربه های گوناگون سخن بگوید بدون آنکه به ساختار قصیده آسیبی واردگردد.

یعد الجواهری احد کبار الشعراء العرب فی العصر الحدیث .و اجواهری فی شعره رجل اثوره الذی التزم قضیه الشعب و الوطن ، وانتصب مناضلا فی سبیلها ، یهاجم المسؤولین فی صراحه جریئه و عنیفه . قصائده ملاحم تزدحم فیها مآسی الحیاه ،فمن ملحمه الظلم إلی ملحمه الظلمه إلی ملحمه الجوع إلی ملحمه الشهید ،إلی الملحمه الوتریه إلی غیر ذلک مماینقل الآنسان إلی عالم من العنفوان تتلاطم فیه الأمواج و تتلاحق فیه الشلالات الفکریه و الموسیقیه الثائره و المثیره فتهز الکیان الإنسانی وتعصف به فی غیر هواده و لا لین .

نزارقبانی یکی از بزرگترین شاعران نوگرای معاصر عرب است. این شاعر سوری تبار از 16 سالگی سرودن شعر را آغاز نمود و کار خود را با شعر عاشقانه ولی به شیوه ی کلاسیک شروع کرد سپس در عرصۀ شعر نو به فعالیت خود ادامه داد و در پیشرفت این نوع شعر در ادبیات عرب نقش بسزایی داشت. او در واقع مؤسس مکتبی شعری است که زبانی مخصوص به خود و شبیه به زبان عامیانه دارد. قصائد اجتماعی سیاسی او با زبانی نیشدار سستی و عقب ماندگی جامعۀ عرب را به باد انتقاد گرفته است. شکست حزیران 1967 م نقطۀ عطفی در شعر نزار به شمار می آید که مسیر شعری او را از اشعار عاشقانه به سمت اشعار سیاسی تغییر داد؛ به گونه ای که اشعارش سرشار از مقاومت و تحدی و مبارزه با اسرائیل شد. اشعار او منحصر به یک طبقه از جامعه نیست. قصائد بسیاری دربارۀ ملیت و وطن و فلسطین و انتفاصه دارد. اشعار سیاسی او طرفداران زیادی دارد و همه به آنها به چشم یک بیان نامه سیاسی می نگرند. او با چشمان خود آوارگیها و بدبختی های ملت فلسطین و نیز هتک حرمت به قدس شریف را دیده و از ستیزه جوییها و خیانات رژیم صهیونیستی بسیار سخن گفته است. او مخالف امضای قراردادهای صلح میان اسرائیل و فلسطینیان بود و تاکید دارد که مقاومت و شهادت طلبی تنها راه آزاد ساز فلسطین است. توجه خاصی به "قدس" و "فتح" و "کودکان سنگ" دارد و قصائدی نیز به همین نامه در دیوان او می درخشند.

قدسیان اشعاری هستند که در طول جنگ های صلیبی، و به ویژه در دوره ی أیوبیان (567 ه.ق تا 647 ه. ق) به خاطر سقوط یا فتح المقدس سروده شده اند. موضوع اصلی این أشعار بیت المقدس است و انگیزه ی شاعران تشویق و ترغیب مسلمانان برای دفاع از قدس شریف می باشد. صدق عاطفه، تعهد و التزام عملی به أصول إسلام، فصاحت ألفاظ، تفوق معنی بر لفظ و پرهیز از پرداختن به نایع بدیعی، از ویژگی های بارز این اشعار است. قدسیات به خاطر ارزش موضوعی، فکری و معنوی بر فنون شعری عصر ایوبی، تأثیر زیادی گذاشته است؛ زیرا غزل سرایی، هجو گویی و توصیف خمر که قبل از آن در آثار بسیاری از شاعران مشهور و معمول بود رنگ باخت و به جای آن پرداختن به مسائل چون جهاد، مبارزه، دفاع از دین اسلام و کشمکش میان صلیبی ها و مسلمانان، دغدغه ی اصلی شاعران عصر ایوبی گردید و آنان توانستند حماسه سازی های فرماندهان مسلمان را توصیف و پیروزی هایی به دست آمده را در دفتر ایام ماندگار سازند. بر همین اساس موضوعات اساسی قدیسات عبارتند از: رثای بیت المقدس، مدح فاتحان و مجاهدان، دعوت به جهاد و سرانجام فتح بیت المقدس.

یعد محمود تیمور أحد الکتاب العرب الکبار والذی له دور هام فی الادب العربی .اتسمت کتاباته بسلاسه و سهوله فی اسلوب رصین مملوء بالتعابیر و الالفاظ الرائعه النابعه من إلمام الکاتب باللغه . وکان تیمور کاتبا واقعیا یری فی الواقعیه آماله و یبحث و یبحث فیها عن حل لقضایا مجتمعه فلزمها فی کتاباته و لم ینصرف عنها . وجعل قلمه فی خدمه الشعب و عقباته فی مسیر التقدم . فظهرت فی قصصه آثار الشعب المصری و العربی ، مع حریته الفکریه ونزعته إلی الانسانیه .

قصیده غیث الربیع یی از مهمترین آثار علامه نودهی است. این قصیده یک منظومه علمی و تعلیمی است که سراینده در آن میان صنایع بدیعی و مدح نبوی گره زده است. در بخشی از این رساله با شرح حال شاعر و جایگاه ادبی او در عصر عثمانی از اوضاع ادبی و اجتماعی و سیاسی این دوره که در رویکرد شاعران به بدیعه سرایی موثر بوده است سخن رفته است. در بخشی دیگر با پرداختن به علم بدیع و پیداریش بدیعیات در به نقش آوردن صفات جمال و ج لال حضرت (ص) به عنوان یک فن مستقل از عوامل شکوفایی این فن از سیاسی و اجتماعی و دینی سخن به میان آمده است. و در سرح نیز با ذکر و توضیح صنایع موجود در هر یک از ابیات قصیده هر جا که شاعر در مدح پیامبر (ص) از آیات و احادیث بصورت اقتباس یا تضمین بهره برده است به آن اشاره شده است. این رساله در پنج فص و 235 صفحه تنظیم شده است.

شعر معاصر عربی مانند دوره های پیشین سرشار از مدایح نبوی است در این رساله سعی شده مدح از نظر لغوی و اصطلاحی تعریف شود سپس تاریخ مدایح در ادبیات عربی و تفاوت مدح در ادبیات و مدایح نبوی بررسی گردد . و نیز سعی شده تا تاریخ مدایح نبوی از عصر رسالت تا زمان عثمانیان بررسی و ویژگیهای این مدایح در دورانهای مختلف بیان شود . همچنین ادبیات دینی تعریف شده و موضوعات شعر اسلامی و سپس نمونه هایی از اعمال ادبی دینی معاصر بررسی وتحلیل گردد.

تصویر چکیده پایان نامه پیوست گام سوم قسمت مستندات می باشد.

بما أن الادب فی العصر الحدیث لا یتخلف عن الظواهر الأخری للحضاره الجدیده، نحتاج الی مؤلفات تعرف انحاء شتی من الأدب المعاصر لمحبیه، و من جانب آخر و للوصول الی هذه الغایه یلزم الإعتناق للإختصاصیه فی الموضوعات الأدیبه. علی هذا تفحصت فی هذا البحث عن المضامین الانسانیه و العاطفیه فی آثار بدر شاکر السیاب الذی کان من رواد الشعر الحرفی الادب العربی الحدیث. فی هذا الاطار قبل القیام بالموضوع الرئیسی فی البحث یعنی؛ دراسه المضامین الانسانیه و العاطفیه دواوین الشاعر، اتیت بملخص من حیاه الشاعر و ادبه لایصال القارئین الفهم الادق و الاجدر من المضامین الموجوده فی شعر الشاعر. و ایضاً حاولت ان انتخب من کل مضمون مشترک فی اشعار الشاعر نماذج منها. اضافه علی دراسه المضامین، حاولت ان اترجم الابیات المختار الی اللغه الفارسیه عسی ان یتقبل الاعزاء. هذا المقدر من طالب بدرجه الماجستر.