Sharafat Karimi

The news as a whole is likely to be true or false for its own sake, regardless of what is reported or the reality. It is true if it matches reality, and it is false if it does not match it. A creation is something whose content does not occur and is not achieved except by uttering it, and it is possible for truth and falsehood. These two styles have a major role in Quranic discourse and the presentation of concepts. The aim of this thesis is to know the style of predicate and construction in Part 28 of the Holy Qur’an, then to reveal the types of speech of the ordered and non-demanding construction, their methods and meanings in this part in a statistical study. The research was carried out using an analytical and descriptive approach during the study of all verses of Part 28, and among the results reached by the research is that the constructional method in Part 28 is divided into two parts: required and non-demanding.

Free verse as an open form of poetry, which was formed in Arabic and Persian literature in the previous century after many efforts aimed at innovation in poetry. There is no doubt that various factors have influenced the formation of free verse, and this type of poem has its own characteristics. Nazik Al-Malaika and Nima Yoshij as the founders of free Arabic and Persian poetry, are two pioneering poets in writing free verse and theorizing about it, and they have discussed the factors of the forming of free verse and its characteristics in their works. In this research, by using the descriptive approach and content analysis, with the aim of obtaining the formation factors and characteristics of free verse, the opinions of Nazik Al-Malaika and Nima Yoshij have been studied in this field. One of the most important results of the research is that Nazik Al-Malaika emphasizes more on the metrics and prosody in free verse, while and Nima Yoshij emphasizes more on the structure of the free verse and the effort to make the poem descriptive and objectively. However, they have also expressed their opinions about other issues related to free verse. In the context of the formation of free verse Nazik Al-Malaika considers it to be an independent phenomenon and far from imitating western poetry and considers it to be formed by certain people. But Nima Yoshij emphasizes the influence of art and literature from the West and considers the formation of free verse as a collective act. Among the characteristics of free verse that two critics agree on are; the necessity of prosody and rhyme, the importance of the topic after choosing it for the poem, the relationship between poetry and life and society, and treating people's pain and problems, The presence of ambiguity in new poetry. And the characteristics that two critics disagree on are; the use of official language and slang words, how to use rhyme, and Preferring content over form. The issues that have only been focused by Nazik Al-Malaika: The correct structure of the poem, Types of poem structure based on the time movement in the topic, and details of the metrics and prosody, and repetition in poetry. And the issues that have only been focused by Nima Yoshij are: the relating between structure and language of the poem to the audience, descriptiveness of the poem, and the objective and subjective nature of poetry.

The theory of conceptual metaphors was introduced to cognitive linguistics in the 1980s through the efforts of Likoff and Johnson. This theory has attracted the attention of many researchers of literary texts, including novel texts, in recent years. Saq al-Bamboo novel by Saad al-Sunausi is one of the most famous novels of the recent Arab century. The present research has investigated conceptual metaphors in the mentioned novel. The research results indicate that all three types of conceptual metaphors are used in the novel. Structural metaphors are the most used in the novel, and the lowest frequency is related to directional metaphors. In addition to linguistic importance, conceptual metaphors have other aspects such as literary-aesthetic , sociological and psychological aspects. Structural conceptual metaphors are very similar to existential metaphors in this novel, and this shows the conceptual tension between these two types of metaphors. Sometimes metaphors of giving life and recognition have been included in their work. And they have opened a way to give life to some objects and concepts through the metaphorization of language. Some of the metaphors in the novel, which are structural metaphors, are very close to everyday language. This is a confirmation of the view of Lakoff and Johnson in the theory of conceptual metaphor that metaphors are included in all our daily life in addition to literature. And the mind uses metaphor in many cases to express concepts.

One of the subjects of research in the comparative literature of Muslim nations are mystical poems, by examining them we can get to the characteristics, concepts and special words of mystical literature of one language compared to another language. Ibn al-Farid is one of the greatest poets of Sufi poetry in Arab literature, who is nicknamed the Sultan of Lovers. On the other hand, Sheikh Mustafa Takhtaey is considered one of the first mystical poets of Kurdish literature, who has greatly influenced the poetry of Kurdish poets after him. In this research, with the aim of obtaining the factors of the formation of poetic features and the differences and similarities between the mystical poems of Ibn al-Farid and Sheikh Mustafa Tatktaey, an attempt has been made to examine the poems based on the principles of comparative literature of the American school and with a descriptive-analytical method. Their knowledge should be discussed in terms of content and structure. One of the most important results of the research is that although there is a difference between the two poets in terms of time and kilometers, there is a difference in terms of time and space, but they are similar in expressing the mystical behavior and the authorities they have traveled, and both of them use symbolic language and sometimes They are demanding, trying to express their mystical beliefs. By drowning in the sea of mystical behavior, Ibn al-Farid expresses words and situations that have led to the accusation of his hypocrisy and atheism, and by composing the famous mimiye and Khumrye poems and avoiding linguistic norms in them, he has been able to use innovative concepts to express his words. to use his mysticism, while Sheikh Mustafa Takhtaey, due to the presence of a homogeneous environment and far from opposing legislators, wrote mystical poems, and by using the ten-syllable masnavi format, he made this poetic format stand out in the mystical literature of Hawraman region.

یادگیری به شیوه تعاملی در آموزش زبان دوم در واقع رو شی از آموزش است که به شکل مستقیم دانش آموز یا دانشجو را با فرایند درس درگیر می کند؛ این روش، نه تنها خلاقیت و قدرت حل مسئله افراد را به چالش می کشد، که کمک میکند تا فراگیران خیلی بهتر و ساده تر مفاهیم درسی را به خاطر بسپارند. کتاب های عربی فنی و حرفه ای و کار و دانش با عنوان زبان قرآن از جمله مهمترین کتابها ی عربی در دوره متو سطه دوّم به شمار می روند که دانشآموزان زبان قرآن 1را که شامل هشت درس است برای پایه دهم و یازدهم و زبان قرآن 3 را برای پایه دوازدهم می خوانند. در کشور مالزی مجموعه کتابهای درسی دوره متوسطه وجود دارد که به صورت عملی و کاربردی زبان عربی را به دانش آموزان مالزیایی یاد می دهد. در این تحقیق با روش یادگیری تعاملی کتابهای عربی فنی و حرفه ای و کار و دانش متوسطه دوّم و همچنین کتابهای درسی کشور مالزی مورد بررسی و نقد قرار گرفت. از جمله مهمترین نتایج این تحقیق آن است که کتاب های ایران بیشتر به صورت تئوریک مباحث را به دانش آموز القاء می کند و بر بسیاری از مهارتهای تعاملی در یادگیری متکی نیست از همین مورد میتوان به ضعف یادگیری شنیداری، و کلامی و نوشتاری اشاره کرد که در هر سه کتاب مباحثی برای آموزش مکالمه عربی و همچنین اختصاص CD های آموزشی برای تقویت شنیداری و املاء و نگارش عربی دیده نمی شود. در طرف مقابل کتاب های مالزی بر اساس شیوههای علمی در یادگیری فعّال طراحی شده اند و در هر درس پنج مرحله برا ی یادگیری مبحث مد نظر پیاده می شود: مرحله اوّل: مهارت شنیداری، مرحله دوّم: مهارت کلامی، مرحله سوّم: مهارت خواندن، مرحله چهارم: مهارت نوشتاری، مرحله پنجم: مهارت درک مطلب و تمامی این مراحل بر اساس سطح دانش آموز از مبتدی تا پیشرفته اجرا می گردد.

پژوهش حاضر به بررسی انسجام معنایی و واژگانی در رمان العطر الفرنسی، با روش کیفی و کتابخانه ای وبررسی متن رمان در چارچوب رویکرد نقش‌گرای هلیدی می‌پرازد. رویکرد نقش‌گرا سعی دارد نقش زبان و ارتباط زبان با جامعه را مورد بررسی قرار دهد، از این رو جهان مورد بررسی نقش‌گرایان متن و اجزای آن در تعامل با عوامل فرازبانی است. بدین ترتیب متن مهم‌ترین مؤلفه برای بررسی زبان است. بر اساس رویکرد نقش‌گرای هلیدی، عوامل مختلفی معنایی و واژگانی می‌توانند میزان همبستگی و انسجام یک متن را تعیین کنند ارجاع، حذف و جانشینی سه عامل معنایی و ترادف، تضاد، هم‌آیی، چند معنایی و شمول معنای از جمله عوامل واژگانی مؤثر در تعیین انسجام متن به شمار می‌روند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که رمان العطر الفرنسی، هر دو مشخصۀ انسجام معنایی و واژگانی را دارا است. در سطح انسجام معنایی، ارجاع بارزترین مشخصه است که در متن رمان استفاده شده است. ارجاع در رمان از طریق ضمایر، ضمایر انعکاسی و اسامی خاص صورت پذیرفته است که به ترتیب دارای مرجع درون متنی و برون متنی، مرجع درون متنی و مرجع برون متنی هستند. همچنین در سطح انسجام واژگانی تأکید، برجسته‌سازی، تصویرگونگی و جزئی نگری را می‌توان عمده‌ترین اهداف استفاده از عناصر انسجام بخش واژگان در متن رمان قلمداد نمود. پرکاربردترین ابزار انسجام واژگانی تکرار و تضاد می‌باشد که خود حکایت از پارادوکس‌های ذهنی و اختلالات شخصیتی اصلی‌ترین فرد داستان دارد.

عرفان اسالمی پس از شکل گیری و در مراحل پیشرفت خود آثار فرآوانی را به وجود آوردهاند که شامل متون نثری و شعری میباشد. از دیرباز پژوهشگران این آثار را از زوایای مختلفی بررسی کردهاند که یکی از آنها بررسی سبکشناختی و میزان ادبی بودن این آثار است. در زمان معاصر و پس از شکلگیری مکاتب جدید، بررسی آثار عرفانی ادامه یافت. در این میان میتوان به دو ناقد برجسته در زبان و ادبیات عربی و فارسی، ادونیس و شفیعی کدکنی اشاره کرد که ادونیس عرفان را از منظر مکتب سوررئالیست و شفیعی کدکنی از منظر مکتب فرمالیست بررسی کرده و تالش نمودهاند بر اساس این دو مکتب میزان ادبی بودن این آثار را نشان دهند. در این پژوهش با هدف دست یابی به علل و ریشههای اختالف میان ادونیس و شفیعی کدکنی در تحلیل آثار عرفانی و ارزیابی نقاط تشابه و تفاوت رویکرد آنها سعی شده است بر اساس اصول ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی و به روش توصیفی و تحلیل محتوا، به بررسی تطبیقی نظریات آنها دربارهی ویژگیها و سبکشناسی آثار عرفانی پرداخته شود. از مهمترین نتایج پژوهش آن است که تشابه اصلی میان این دو ناقد در این است که هر دو عرفان را یک مکتب ادبی و آثار عرفانی را آثاری هنری و ادبی میدانند. دلیل تفاوت نظر ادونیس و شفیعی کدکنی توجه هر کدام به جنبههای مختلفی از آثار عرفانی است؛ ادونیس بیشتر بر تحلیل محتوا و تحلیل تجربه عرفانی و کسب معرفت حاصل از آن تأکید دارد که درونمایه آثار عرفانی را تشکیل میدهد. او روش دستیابی به این معرفت را شبیه به ابزار مورد استفاده سوررئالیستها میداند، در حالی- که شفیعی کدکنی آثار عرفانی را جدای از تجربیات عرفانی در نظر میگیرد و معتقد است آنچه قابل بررسی میباشد، تنها متن و ویژگیهای زبانی و فرمی آن است.

من أهم المشکلات التی تواجه طلاب اللغه العربیه وآدابها ضعف استخدام المهارات اللغویه وخاصه مهارتی المحادثه والتعبیر. لذلک، بما أن أفضل طریقه للتعلم هی التدریس، فإن طریقه التدریس مهمه جداً للطلاب والمعلمین والأساتذه، ولکن للأسف هذه المشکله تواجه العدید من المشاکل والتحدیات؛ لأن قواعد اللغه العربیه بها تعقیدات دقیقه وصعبه لیست فقط لغیر الناطقین بها، ولکن أیضاً للمتحدثین باللغه العربیه. ما یجعل هذه المسأله أکثر صعوبه وتعقیداً هی القواعد العربیه، وتعلم فلسفه أصل القواعد وتغییرها من أدوات إلی أهداف وعدم الاهتمام بالوقت واحتیاجات الجمهور. یؤدی هذا إلی عدم اکتساب المتعلمین القدره الکافیه وإحباطهم وعدم حماسهم حیال ذلک. من ناحیه أخری علی الرغم من التغییرات الکبیره التی حدثت فی تدریس اللغات العربیه فی العقود الأخیره، إلا أن تدریس اللغه العربیه فی الجامعات یواجه العدید من المشاکل. یبدو أن أحد الأسباب المبرره لهذه المشکله هو طرق تدریس هذه اللغه ومکوناتها مثل نوع المهارات اللغویه التی یتم الترکیز علیها، وکفاءه التقنیات المستخدمه وجوده المواد التعلیمیه. لذلک حاولنا فی هذا البحث معالجه معوقات ومشاکل تعلیم اللغه العربیه لغیر الناطقین بها، والتی تقوم علی نظریات التعلم المعرفی وما وراء المعرفی. تُحدث هذه الطریقه، ببنیتها ومیزاتها الخاصه، تغییراً جوهریاً فی موقف المعلمین والمتعلمین من قواعد ومشکلات المهارات اللغویه (الاستماع والقراءه والتحدث والکتابه) وتحولها إلی أداه قیمه لتقویه مهارات اللغه. یتکون المجتمع الإحصائی لهذا البحث من مجموعتین، المجموعه الأولی تضم 41 طالباً من قسم اللغه العربیه وآدابها فی الفصل الأول إلی الفصلین الأخیر من درجتی البکالوریوس والماجستیر، والمجموعه الثانیه من أساتذه قسم اللغه العربیه وآدابها فی جامعه کوردستان. تم اختیار الطلاب لأنهم جمیعاً تلقوا دورات فی المهارات اللغویه، بما فی ذلک المحادثه، والمختبر، والتألیف، والمراسلات، والترجمه، والترجمه من العربیه إلی الفارسیه، وبالعکس، فی الصحف والمجلات العربیه. طریقه أخذ العینات من الطلاب هی طریقه أخذ العینات العنقودیه. ثم بین طلاب الفصول فی کل مجموعه حسب عدد العینات المحدده تم اختیار الطلاب عشوائیاً وتوزیع استبیان بینهم.

زبان شناسی نقش گرا به عنوان یکی از رویکردهای علم زبان شناسی، بر بافت زبان و نقش-های اجتماعی زبان تأکید دارد. پایه گذار این نظریه "مایکل هلیدی" زبان شناس بریتانیایی مقیم استرالیا در قرن بیستم است. وی برای تحلیل ارتباط زبانی سه مرحله را بیان می کند: 1- بافت موقعیتی؛ 2- نظام معنایی؛ 3- نظام واژی دستوری. بافت موقعیتی مربوط به زمینه ی گفتمان، عاملان گفتمان و شیوه ی گفتمان است. نظام معنایی بیانگر «معنا بنیاد» بودن این دستور است و سه فرانقش اندیشگانی، بینافردی و متنی را در بر می گیرد. نظام واژی- دستوری که گسترده ترین لایه از دستور نقش گرای هلیدی است شامل ساختار گذرایی، ساختار وجه، عوامل ساختاری و عوامل غیر ساختاری است. جبران خلیل جبران نویسنده و شاعر توانا در قرن نوزده و بیست است که آثار بسیاری به نظم و نثر دارد. این پژوهش سعی دارد به روش توصیفی-تحلیلی، با تکیه بر رویکرد فرانقش بینافردی قصیده ی «المواکب» جبران خلیل جبران مورد بررسی قرار دهد و به تحلیل ساختار وجه و باقیمانده بپردازد. شیوه ی گردآوری مطالب در این پژوهش کتابخانه ای و از طریق فیش برداری است. نتایج این پژوهش توانایی و نبوغ شاعر را در جهت ایجاد ارتباط زبانی با مخاطب خویش نشان می دهد. وی با استفاده از وجوه مختلف خبری، تأکیدی، امری، پرسشی، تمنایی و قطبیت مثبت به بیان تجربیات مادی و انتزاعی خویش می پردازد و با بسامد بالای وجه خبری و تأکیدی، مخاطب را از مشکلات و مسائل جامعه بشری مطلع می کند و برای اقناع مخاطب بر یافته های خویش به طرق مختلف تأکید می کند و با کاربرد وجه امری او را به نواختن «نی» دعوت می کند، و باور دارد که نغمه های «نی» رمز جاودانگی و سعادت است. جبران در ادامه، آرمان سرای رویایی خویش «جنگل» را توصیف می کند که با کاربرد قطبیت منفی از نبودن مشکلات جامعه در محیط جنگل خبر می دهد و با استفاده از وجه تمنایی برای مردم زندگی در چنین مکانی را آرزو می کند. وی در کل قصیده با بسامد بالای قطبیت مثبت خود را با مخاطب یکی می داند و با او ارتباط صمیمانه ای برقرار می کند.

مدرنیسم در پی تحولات و پیشرفت علوم و فناوری در کشورهای اروپایی نشأت یافت که به تدریج بر ادبیات و نگرش ادبی نیز تأثیرگذار بود. پس از مدرنیت کشورهای جهان اول، جوامع عربی نیز در معرض نوگرایی قرار گرفتند که مرهون عامل مهم ارتباط شرق با غرب طیِ اقدامات علمی و فرهنگی اروپاییانی بود که پس از جنگ های جهانی در جهان عرب انجام داده بودند. جریان های متعددی ادبیات عربی را در طول تاریخ دستخوش تغییرات نموده است. در اواخر قرن نوزدهم، به موازات تحولات فرهنگی و اجتماعی، گرایش های جدیدی در افکار و نگرش ادبا نسبت به جهان پیرامون خود احساس شد و تلنگر عظیمی در راستای تجدد ادبیات بود. ادبیات مهجر از جریان های ادبی دوره معاصر بود که تاثیر والایی در تحول ادب عربی داشته است. امین الریحانی (1940-1876) از شخصیت های ادبی مهجر شمالی و از پیشگامان نوگرایی در ادبیات معاصر عربی بود که اشعار خود را در قالب جدید «شعر منثور» سرود. مضامین شعری وی نیز بر اساس مقتضیات زمان گزینش شده است. در این پژوهش، بررسی نوآوری های شعری امین الریحانی براساس روش توصیفی- تحلیلی استکه با توجه به نتایج پژوهش، موارد تجددگرایی شعر او: سبک ادبی مستقل، بینامتنیت، اسلوب تکرار، بکارگیری نماد و اسطوره، انعکاس مسائل انسانی و اجتماعی از جمله: دعوت به جهاد، گریز از جهل، تعصب، مبارزه با استکبار و آزادی خواهی و... است.

نشانه شناسی از شاخه های زبان شناسی و علم مطالعه قواعد نشانه هاست و نشانه شناسی اجتماعی یکی از موضوعات این علم و رویکردی تحلیلی کاربردی است که هدف اصلی آن، تشخیص و درک نشانه های اجتماعی می باشد. پژوهش حاضر قصد دارد با روشی توصیفی تحلیلی رمان الآیام طه حسین را بر اساس رویکرد نشانه شناختی اجتماعی بررسی کند و با تکیه بر دلالت های صریح و ضمنی، نشانه های اجتماعی را در رمان الایام تحلیل نماید. الأیام خود زندگینامه نوشتی است که جلوه های هویت، فرهنگ، مشکلات طبقاتی و اجتماعی در آن به وضوح آمده است. این رمان ترکیبی از واقعیت و اندکی تخیل است. بخش زیادی از وقایع الایام در قاهره می گذرد و مشکلات و تعصبات و تبعیض و بی عدالتی در آن کاملاً مشهود است. ازین رو، نشانه های مربوط به هویت از جمله باورها، نام ها و القاب، خوراک، پوشاک و غیره همچنین فقر و قدرت در رمان الایام ردیابی و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش بیانگر تنوع نشانه ها و توجه ویژه ی نویسنده به درون مایه ی اجتماعی، فرهنگ و اعتقادات است. توجه به جنبه های اقتصادی و مشکلات اجتماعی، فساد، پریشانی و نابسامانی فکری جامعه نویسنده است. بهره گیری از شیوه های گوناگون ارتباط کلامی در شخصیت پردازی این رمان کاملاً نمایان است. تحلیل نشانه شناختی نقش محوری دین، کاربرد آیات و احادیث و مجادله بر سر آن، تمایز و فاصله ی طبقات اجتماعی در پوشاک؛ خوراک، مسکن و بهداشت حاکی از آن است که با به کارگیری دلالت های صریح وضمنی در ساختار روایی داستان این موارد در همه عناصر رمان از جمله حوادث، شخصیت ها و هویت آن ها، عنوان ها، مکان ها، مسائل اجتماعی و فرهنگی بسیار مهم و دلالت مند است.

عناصر داستان بطور مستقیم به دیدگاه و نگرش نویسنده به عالم هستی بستگی دار و بر تحمیل هویت و تشخّص او بر مجموعه ی داستان نقش بسزایی دارد. نقشی که هر یک از این عناصر در داستان می آفریند متفاوت است. امّا آن چه مسلّم است قوّت وضعف یک اثر در بکارگیری این عناصر برمی گردد ودرست آنست که عناصر داستانی بتواند در کنار هم تفکّر اصلی نویسنده را در اثر بیان کند. مجموعه الحب فوق البلاط که از شاخص ترین و مهم ترین آثار عبدالوهاب المطاوع است به شیوه ی آثار کلاسیک، یعنی آثار رئالیستی قرن نوزدهم است. به این منظور المطاوع سعی می کند به کمک توصیف، بر تمام وجوه داستان به طور مستقیم احاطه داشته باشد. همچنین آنچه در این مجموعه مورد نظر نویسنده است، بسیار ساده و قابل فهم و به صورت مستقیم و غیر مستقیم در جریان شخصیت پردازی ها، صحنه پردازی ها، گفت گو،... به خواننده ارائه می گردد. از طرفی تمرکز بر شخصیت اصلی و صحنه ها و به تصویر کشیدن آن چه مورد نظر نویسنده است؛ از جامعه، زندگی مردم متوسط و مشکلاتی که این طبقه در زندگی خود متحمل شده اند او را برآن داشته است که نقش یک راوی (مفسر)ایفا کند و درنهایت به موفقیت چشمگیری هم دست یافته است. پژوهش حاضر برآن است که عناصر داستان را در مجموعه "الحب فوق البلاط" بررسی وجست وجو نماید. چارچوب پژوهش برپایه ی توصیفی-تحلیلی می باشد.

یکی از رویکردهای مؤثر در تحلیل متون ادبی تحلیل گفتمان است. نورمن فرکلاف با ارائه ی مدل سه بُعدی خود که آن را تحلیل گفتمان انتقادی نامید، زبان را یک کنش اجتماعی می-داند که در چهارچوب امور سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایفای نقش می کند. أحمد خلف نویسنده و ناقد عراقی معاصر دهه ی 60 تاکنون با نوشتن آثار داستانی متعدد تصویری از رنج و سرخوردگی حاصل از جنگ، اختلافات قومی و مذهبی، حاکمیت رهبران دیکتاتور و دخالت قدرت های خارجی در عراق، ارائه داده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی رمان تسارع الخطی اثر أحمد خلف را بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف که مبتنی بر تحلیل متون در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین است بررسی شده است. نتائج پژوهش حاکی از آن است که نویسنده در قالب روایتی ادبی در سطح توصیف با استفاده از تکنیک های زبانی بیشتر در قالب هم معنایی، شمول معنایی، تکرار، توصیفات کلی، تضاد، بهره گرفتن از استعاره مکنیه، به کارگیری انواع فرآیندهای مادی و رفتاری از مهم ترین ویژگی های زبانی رمان در سطح توصیف است. به کارگیری رمز و نشانه های صریح و ضمنی در ساختار روایی داستان نشان می دهد عناصری چون نام شخصیت ها و هویت آنها، مکان ها، عنوان ها، کارکردی رمزگونه و نمادین دارند. در سطح تفسیر با به کارگیری گفتمان انتقادی که گفتمانی پسااستعماری است نشان می دهد، تغییر در ساختارهای اجتماعی سیاسی بعد از جنگ و اعمال قدرت توسط شخصیت های فرادست از مهم ترین عوامل برای تعیین موقعیت شخصیت هاست. همچنین او با بهره گیری از مضامین قرآنی ، ضرب المثل، شعر و بازخوانی میراث ادبی سیر حوادث را روایت می کند. در سطح تبیین نویسنده با طرح گفتمان پسااستعماری و ضد دیکتاوری در مقابل گفتمان هنجاری ابرقدرت ها نشان می دهد، سلطه و هژمونی ایجاد شده بعد از جنگ از مهم ترین عوامل مؤثر بر ساختارهای جامعه و زندگی شخصیت ها و عدم تحقق خواسته های ایشان است. در ساختار جامعه عراق به طور طبیعی با کاهش قدرت حاکمیت ، خشونت افزایش یافته و در فقدان نهادهای مردم سالار و مدنیت و شهروندی که ابزار سالم تثبیت و اعمال قدرت حاکمیت اند، افزایش یافته است.

قرآن کریم از منظر ادبی متنی در نهایت فصاحت وبلاغت است و ترجمه آن بر اساس اصول خاص هر زبان و هنرمایه ی ادب و ذوق هر مترجم، دشواری های خاص خود را دارد. سرگذشت هزارساله ترجمه قرآن، معیارها و موازینی استاندارد را برای این فن تعریف کرده است. اصولی همانند امانت داری در ترجمه، توجه به معنای لغات وفرسایش و دگرگونی معانی آن در گذر زمان، دقت در بار تأکیدی کلمات وجملات وساختار جملات اسمیه و فعلیه، پرهیز از اطناب ممل و ایجاز مخل، بهره گیری از سبک مشخص در ترجمه، رعایت ساختار ادبی متن مبدأ و... که مترجم قرآن بی نیاز از آن ها نیست. این معیارها که به اصول و مبانی ترجمه قرآن مشهوراست سبب ظهور ترجمه های هرچه بهتر از قرآنِ مقدس شده است. برگردان قرآن به زبان کردی در دو دهه اخیر شتابی بیشتر از پیش یافته و ترجمه های گوناگون ارزشمندی ظهور پیدا کرده است؛ اما تا کنون هیچ کدام از این ترجمه ها بررسی وارزیابی نشده اند؛ - راهی که همسایگان، از جمله ملت فارس، از پنجاه سال پیش پیموده و باب نقد وکنکاش ترجمه های خود را به سوی ناقدان فن گشوده اند.- از جمله ترجمه های قرآن به زبان کردی، دو ترجمه تفسیری «تەفسیری نوعمان» و «شنه ی ره حمه ت» از نعمان حسینی و مصطفی خرم دل است که از جدید ترین ترجمه های قرآن – تا به امروز- به شمار می آیند. هدف این پژوهش بررسی و مقایسه ترجمه 5 جزء اخیر قرآن در دو «ته فسیری نوعمان» و «شنه ی ره حمه ت» بر اساس اصول ترجمه و به روش تحلیلی توصیفی است. سبک ترجمه نوعمان ایجاز با چاشنی آهنگ،که [به قول مترجم] از موسیقی قرآن نقش گرفته است. پیروی از سیاق گذشتگان در ترجمه تحت اللفظی، میزان دقت در رساندن پیام را تنزل داده است. «شنه ی ر ه حمه ت» اثر مصطفی خرم دل است. این أثر ترجمه «تفسیر نور»- ازمترجم - است و تمام ویژگی های آن را دارد. روانی ترجمه، وحدت ترجمه و تفسیر از ویژگی-های بارز تفسیر «شنه ی ره حمه ت» است. اضافات واطناب در ترجمه و به کارگیری لهجه خاص از اشکالات وارد شده بر تفسیر«شنه ی ره حمه ت» است.

موسیقی از عناصر اصلی و سبک ساز شعر است که سبب رستاخیز کلام شده و زبان شعر را از زبان عادی متمایز می سازد. در هر دوره ای شاعران اهتمام زیادی به بُعد موسیقایی شعر داشته اند. در این پژوهش ساختار موسیقایی اشعار سید قطب در چهار بُعد بیرونی، کناری، درونی و معنوی به روش توصیفی آماری بر مبنای تحلیل دیوان اشعار او بررسی شده است. سید قطب از شاعران معناگرایی است که به لفظ نیز اهمیت بسیار داده است بنابر این تحلیل جنبه های موسیقایی شعر او از جهت تناسب میان واژه و معنا، همگونی محتوایی و آوایی واژگان و کاربرد انواع صنایع بدیعی موسیقی ساز اهمیت دارد. مهم ترین نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در زمینه ی موسیقی بیرونی شاعر در عین رعایت تناسب بین وزن و محتوا، از تنوع نسبی اوزان بهره برده و در برخی قالب ها مثل رباعی گاه سنت شکنی و خارج از چارچوب معمول عمل کرده است. در زمینه ی موسیقی کناری تنوع روی دیده می شود. در زمینه ی موسیقی درونی نیز می توان گفت شعر او دارای غنای ایقاعی است؛ شاعر حروف را همسو با مفهوم به کار برده و تناسب میان ویژگی آوایی حروف و محتوای واژگان آشکار است. در زمینه ی موسیقی معنوی از صنایعی چون طباق، مراعات النظیر و تنسیق الصفات بهره برده است.

رابطه انسان با دیگران، اغلب از طریق «زبان» و «گفتار» انجام می گیرد. کسانی که از نعمت نطق محروم اند یا با داشتن زبان از نحوه صحیح ارتباط برقرار ساختن با دیگران ناتوانند ، بخش عظیمی از مقاصد خود را نمی توانند به دیگران برسانند. خطابه یا ایراد سخن در دوره ی صدر اسلام که رنگ توحیدی گرفت به عنوان ابزاری کار آمد برای تبلیغ دین تبدیل شد و عوامل پیشرفت آن از نظر محتوا دارای ساختار ویژه ای است. خطابه به عنوان وسایل ارتباط جمعی و اطلاع رسانی در این عصر، مهم ترین نقش را داشته است به دلیل اجرای زنده آن جایگاه خود را حفظ نموده و با آمدن دین اسلام یک جهش قابل توجهی در این حوزه به وجود آمد و خطابه های این عصر از نظر معنا ساده و بسیط بوده اند و بر خلاف خطبه های عصر جاهلیت که برای مفاخره و منافره به کار می رفت مرتبه و جایگاه والایی در اسلام پیدا کرد.

مبحث آرمان و آرمانگرایی ریشه تاریخی اش در اسطوره و اساطیر ملل دارد، در ادبیات یونان من جمله نوشته های افلاطون در کتاب « جمهوریت»؛ در ادبیات ایران اسلامی در نوشته های، ابو نصر فارابی،ابن سینا، شیخ اشراق سهروردی، ملاصدرا، و حتی نوشته های ایتالیایی دانته آلیگیری در شاهکار سروده حماسی و عرفانی اش در کتاب« کمدی الهی- نمایش خدایی»، در ادبیات انگلستان، در نوشته های جان میلتون در کتاب« بهشت گمشده- لاست فردوس»،آتلانتیس، فرانسیس بیکن؛ همینطور در ادبیات عرب من جمله نوشته ابوالعلای المعری در کتاب « الغفران» تا ادبیات معاصر در سروده های اشعار شاعران و ادیبان، مواردی از مفاهیم آرمانی و مضامین آرمانگرایی به چشم می خورد، اما در این پژوهش، ما تنها به « بررسی تطبیقی آرمانگرایی در گلستان سعدی و کتاب کلیله و دمنه ابن مقفّع » پرداخته ایم، هرچند کتابهایی راجع به مباحث آرمان و آرمانگرایی در ادبیات، فلسفه، عرفان، و همینطور تحقیقات و پژوهشهایی راجع به سعدی شیرازی و کلیله و دمنه ابن مقفّع ، نگارش یافته، ولی پژوهش حاضر، برای اولین بار به مباحث تطبیقی کتاب گلستان و کلیله و دمنه از منظر مفاهیم آرمانی و آرمانگرایی پرداخته است .

ادبیات، بیان درونیات و اوضاع و احوال مردمان یک سرزمین است. در عصر مشروطه همراه با مطرح کردن «مسائل زنان» در جنبش های فمینیستی، ادبیات زنان نیز شکل گرفت. ادبیات زنان یکی از شاخه های ادبیات در زمینه نقد ادبی معاصر است که از جانب نویسندگان و ادبا بویژه زنان به بیان اندیشه ها دغدغه ها و مشکلات زنان در ابعاد مختلف می پردازد. این نوع ادبیات آنجا که به تلاش برای استیفای حقوق زنان و اعتراض به تبعیض فرهنگ مرد سالار می پردازد، وارد حوزه ی فمینیسم و ادبیات زن محوری می شود. ادبیاتی که بر آن است با نگاهی نقادانه زبانی نو و راهی جدید در خواندن آثار ایجاد کند تا بتواند هوشمندی آدمی را با تجربه هایش و خرد او را با رنج ها و دغدغه هایش را با بینش و بینش او را با عدالت خواهی و برابری طلبی همراه نماید. در سده اخیر بیش از پیش بیان دغدغه ها و حقوق زنان در شعر بانوان شاعر معاصر در حوزه ی ادبیات مورد توجه ادیبان قرار گرفت و در شعر معاصر ایران، نخستین بار آشکارا در اشعار فروغ فرخزاد و در شعر عربی نیز در اشعار غاده السمان نمایان گشت. ادامه دهنده-ی راه این شاعران، سیمین بهبهانی در ادب فارسی و سعاد الصباح در ادب عربی را می توان نام برد. سیمین بهبهانی غزل سرای نو-گرای معاصر و سعاد الصباح شاعر معاصر عربی، موفق شدند به تعبیری نو از احساسات ذاتی دست یابند و در شعرشان به مسائل آزادی و احقاق حقوق زنان و بیان مشکلات آنان به شکلی اصلاح گرانه توجه کنند. این پایان نامه با روش تحلیلی-توصیفی مؤلفه-های زن محوری و تلاش جهت دستیابی جایگاه واقعی زنان را در شعر سیمین بهبهانی و سعاد الصباح واکاوی نموده است و یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در شعر این دو شاعر زن اهمیت دارد مسائل مربوط به او از جنبه های مختلف همچون تساوی حقوق زن و مرد، اعتراض به فرهنگ تبعیض گونه مرد سالار، بیان عشق و احساسات زنانه تلاش برای ارتقای هویت فردی و اجتماعی زنان مورد توجه قرار گرفته، به گونه ای که سعاد، بخش زیادی از دیوان خود را به این موضوعات اختصاص داده است. این دو شاعر به دلیل اشتراکات فرهنگی و زندگی کردن در جامعه ای با باورها و سنت های قدیمی در به تصویر کشیدن هویت واقعی زن و جایگاه آنان در جامعه، عملکردی تقریبا یکسان داشته اند؛ اما نحوه ی برخورد با مرد و جامعه مرد سالار در شعر این دو شاعر یکسان نیست از آن جهت که سیمین نگاه و

معلقات سبع درواقع یکی از درخشان ترین آثار شعری در عصر جاهلی و آیینه تمام نمای آن عصر است که فرهنگ و آداب ورسوم، وزندگی مردم را در آن عصر نشان می دهد. چراکه معلقات سبع شناسنامه عصر جاهلی است و درک درست این اشعار و بررسی آن ها از جوانب مختلف راهی برای شناخت عصر جاهلی است.تاکنون پژوهش های بسیاری حول معلقات انجام گرفته است اما پژوهشی که از منظر نقد کهن الگویی همه ی اشعار معلقات سبع را مورد بررسی قرار داده باشد یافت نشده است .بنابراین برآن شدیم تا این آیینه ی تمام نمای عصر جاهلی را با تکیه بر نظریات روانکاوی یونگ مورد بررسی قرار دهیم. اگرچه این نقد همانند همه ی گرایش های دیگر، کاستی هایی نیز دارد ولی در تحلیل روانی شخصیت ها جذاب و پرارزش نیز هست مهم ترین ویژگی این رویکرد کشف رازهای نمادین یا به عبارت دیگر کشف درون مایه های یک اثر ادبی- هنری است (همان: 132) و درون مایه، زندگانی هنرمند و اوضاع واحوال او به معنی کامل کلمه است انسان امروز برای پی بردن به لایه ها و ابعاد درونی و نیز زیبایی های معنایی یک اثر و تأویل کلام آن، باید از نقد روانشناسانه که به مطالعه نفسانیات و حالات درونی صاحبان آثار ادبی می پردازد، استفاده کند. می توان بسیاری از آثار ادبی هنری گذشته های دور و ازجمله قدیمی-ترین اشعار عربی ازجمله معلقات سبع را از را از منظر روانکاوی یونگ و نقد کهن الگویی تحلیل نمود. تاکنون درزمینه ی بررسی کهن الگویی معلقات پژوهشی صورت نگرفته است و این رساله بر آن است که به مثابه ی دیگر پژوهشگران به پژوهش و تحقیق در این اشعار بپردازد و به سبب گستردگی کار درزمینه ی نقد روان شناختی فقط به موضوع بررسی کهن الگویی این اشعار پرداخته می شود

یکی از گرایشات اصلی ادبیات داستانی معاصر عربی، گرایشات فمینیستی است. در این ادبیات نویسندگان زنی ظهور کردند که نوشته های آنها بر رنج و محرومیت زنان و دفاع از آنها تکیه دارد. این نویسندگان نسبت به موقعیت خود در جامعه اعتراض می کند و خواستار برابری حقوق زن و مرد هستند. در سوء استفاده از زنان و آزار جنسی آنها و اعتراض به اینکه زنان در ارتباط با مردان معنا پیدا می کنند، مورد توجه قرار گرفته است. در سیر تحول ادبیات داستانی زنان در این دو ادبیات، نویسندگان زن با انتخاب شخصیت های متعدد در داستان و دادن نقش اصلی به زنان و انتخاب زاویه دید زنانه، صدای زنانه را در داستان طنین افکنده اند. اکثر آثار نویسندگان زن دارای فضایی کاملا زنانه است. در این فضا در کنار شخصیت های زن، لحن زنانه و زاویه دید زنانه و تاکید بر آزادی زن در متن انسجام ایجاد کرده و در کنار کلیت گفتمان بر داستان های زنانه فضایی زنانه حاکم است از میان زنان روشنفکر عرب، رجا، عالم در مقام نویسنده و مدافع حقوق زنان در عربستان چهره برجسته ای دارد. همچنین بیزاری خود را از محدودیت آزادی بر فکر و اندیشه نشان می دهد بیشتر نوشته هایش به مسائل زنان می پردازد که در این رمان ها گرایش های فمنیستی در خور مشاهده است رمان های وی نمایانگر اعتراض فراوان به وضعیت موجود زنان می باشد و اعتراض صریح خویش را نسبت به باورهای سنتی نشان می دهد جامعه خود به نقد جامعه، فرهنگ و سنت های آن بپردازد. رمان ستر پیرامون انتفاضه یک زن روشنفکر عربستانی است که می خواهد نابرابری هایی را که نسبت به زنان در جامعه مرد سالاری عربستان روا شده است، بیان کند. نویسنده با استفاده از خصوصیات نوشتاری خاص خود با بهره گرفتن از گفتمانی زنانه، جریان سیال ذهن و استفاده از صنائع بلاغی همچون استعارات و تشبیهات گسترده و توریات و در بسیاری از موارد رمز و نماد، فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به تصویر بکشد و ذهن خواننده را در مورد آنها به چالش بکشاند. تنها شیوه ی مقابله راوی زن در برابر مشکلات گریز زدن به دنیای خیالات است وقتی زن، شنونده ای در عالم واقع ندارد مردی را در عالم خیال می آفریند و او را مخاطب درد دل ها و افکارش قرار می دهد. در این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی عناصر داستانی و محتوای رمان ستر و نقد داستانی و گفتمانی رجاء عالم از منظر نقد زن محور بررسی می شود. بعد از خوانش

إنَّ الإیرانیّین بعد إسلامهم أدّوا دوراً هامّاً فی بناء أساس العلوم العربیّه وخاصّه علمی النحو والصَّرف فی القرن الأوّل للهجره بهدف تعلیم لغه القرآن. فما اکتفوا ببناء حجر أساسها فقط، بل طوّروه وفصّلوا أبوابه ومهّدوا الطّریق لتعلیمه بالتّلخیص والاختصار وألّفوا آثاراً قیّمه فیه حتّی قیل: «فُتِحَ النَّحوُ بفارس وختم النّحو بفارس». بعد الإطاله المملّه فی هذا العلم من جانب البصریّین والکوفیّین سلک المتأخّرون فی طریق الاختصار بأصوله وإفراغه فی القالب المنظوم وأدلی العلماء الإیرانیّون دلوهم فی هذا النّوع بوضع الأراجیز والقصائد النحویّه لتعلّم قواعد العربیّه وأخلفوا لنا ذخائر من الشّعر التعلیمیّ. کتاب «کشف المقاصد فی شرح نجم القواعد» یعتبر من المحاولات اللسانیّه التّعلیمیّه الممتازه للعالم والشاعر الإیرانیّ الکردیّ سیّد عبدالله الحسینیّ الکلجینیّ البلبریّ. أهدی به شرح أرجوزه جدیده رائعه إلی النحو العربیّ. علی الرغم من أهمیّته لم یوفَ حقُّهُ من الدراسه ولم یطبع حتّی الآن. یهدف هذا البحث إلی تعریف الکتاب بتقدیم ترجمه لحیاته وذکر مؤلّفاته ومقامه العلمی. مستخدماً المنهج الوصفیّ- التّحلیلیّ فی تتبُّع حیاه المؤلِّف وخصائص کتابه.

ایلیا ابوماضی شاعر لبنانی و پرآوازه ی معاصر عربی است که در اواخر قرن نوزدهم میلادی دیده به جهان گشود. این شاعر و ادیب، توانست آثار با ارزشی در ادبیات عربی منتشر سازد. ابوماضی که سفرهای زیادی را در زندگی خود تجربه کرد؛ می توان گفت که دارای دو مرحله ی شعری است. مرحله ی اول شعری او همان دوران جوانی اش می باشد که در لبنان و مصر به سر می برد و در این مرحله راه و روش پیشینیان را در پیش گرفته و نوآوری درآن کم است؛ اما مرحله ی دوم شعری با سفرش به آمریکا آغاز گشت و در این دوران که در ادبیات مهجر و انجمن ادبی الرابطه القلمیه رشد یافت، تجدید و نوآوری را در دستور کار خود قرار داد و سعی در دوری و رهایی از قید و بند گذشتگان داشت. با مهاجرت گروه های زیادی از عرب ها به سوی غرب و آمریکا، ادبیاتی جدید به وجود آمد که تأثیرات زیادی از ادبیات غرب و مکتب های آن گرفته بود و در آن به تجدید و نوآوری روی آوردند و از تقلید و انحطاطی که ادبیات عربی را دربر گرفته بود، رهایی یافتند. در این مهجر عربی انجمن های ادبی زیادی تشکیل شدند و از مهم ترین آن ها انجمن الرابطه القلمی و العصبه الاندلسیه می باشند و به رشد و نشر ادبیات عربی که دور از وطن خود بود؛ کمک فراوانی کرد. ابوماضی نیز که از اعضای انجمن الرابطه القلمیه بود از پرچم داران این تحول و نوآوری در خارج از وطن عربی به شمار می رود. از جمله ی نوآوری هایی که در ادبیات مهجر و به خصوص الرابطه القلمیه مورد توجه قرار گرفت، پایبندی به وحدت عضویه (ارگانیک) در قصاید بود و وجود این پدیده را هم می توان از تأثیرات ادبیات رمانتیک غربی و آشنایی ادبا و شاعران عرب با افکار و نقدهای ادیبان غرب دانست. وحدت عضویه یا وحدت ارگانیک قصیده، یعنی اینکه یک قصیده موضوع و مضمون واحدی را در پیش گیرد و یک احساس و عاطفه، بر آن غلبه داشته باشد. در وحدت ارگانیک اگرچه جزئیات موضوع مختلف باشد، باید رشته دقیقی از احساسات و عواطف وجود داشته باشد که جزئیات موضوع را جمع کند و به هم پیوند دهد؛ وحدت ارگانیک در قصیده، این است که برای قصیده آغاز و پایانی وجود داشته باشد و تسلسل افکار، در یک چارچوب احساسی واحدی قرار گیرد و موضوعی جدا از آن موضوع و فکری ناهماهنگ با آن افکار، در موضوع قصیده وارد نشود. این پدیده ی ادبی که در ادبیات عربی تازگی داشت، مورد توجه ی بسیاری از ناقدان و ادیبان عرب قرا

رئالیسم سوسیالیستی یا همان واقع گرایی اجتماعی، شاخه ای از رئالیسم است که اولین بار در ادبیات شوروی سابق ظهور کرد و طرح آن را ماکسیم گورکی همراه بوخارین و ژدانف در سال 1934 اعلام کردند. هدف آن توجه بیشتر به طبقه ی فرودست جامعه و تسریع آگاهی اجتماعی طبقه ی کارگر در مقابل بحران های سرمایه داری است. سوسیالیسم مدعی است که یکی از آزادترین نوع روابط اجتماعی انسان است، خواهان آزادی انسان به ویژه طبقات زحمتکش است و عامل اقتصادی را به عنوان منشأ مشکلات و درگیری در جهان می داند. و همچنین ساختار های زیرین جامعه همچون دین، اخلاق، اندیشه و ادبیات را تایع زیرساخت های مادی و ابزار های تولید به شمار می آورد. پاگیری رئالیسم اجتماعی را با جریان شکل گیری انقلاب های کارگری و ایجاد حکومت های سوسیالیستی همزمان میدانند. به عنوان نمونه بارز اطلاق این اصطلاح می توان به جریان ادبی بعد از انقلاب اکتبر 1917 روسیه اشاره کرد. رئالیسم اجتماعی ریشه های خود را در رئالیسم جستجو می کند و با اصالت بخشیدن به روایت واقعیت، مرکزیت توجه خود را به زندگی مردمان فرودست، بیان مشکلات طبقاتی و گاهی روند مبارزات و انقلاب ها معطوف می کند. در واقع می توان گفت بنیان این مکتب بر کار استوار است. نویسندگان رئالیسم اجتماعی در آثار خود به بیان روائی مشکلات طبقه اجتماعی فرودست پرداخته اند و همواره به تجسم صادقانه ی واقعیت با بعد و رنگ و بوی انقلابی اش پرداخته اند. طاهر وطار و یاشار کمال دو تن از نویسندگان پیشگام و صاحب سبک در این گونه ی ادبی می باشند. هر دو نویسنده در قالب ادبی رمان، ساختار اجتماعی جامعه ی خود در دوره ی مشخصی از تاریخ به گونه ای بی بدیل با بیانی واقع گرایانه و گرایش سوسیالیستی، در دو کشور الجزایر و دیگری ترکیه بیان داشته اند. هردو با روحیه ای مبارزه طلبانه از طبقه ی فرودست کارگر بوده و به مبارزه با شخصیت هایی پرداخته اند که همواره نمادی از خودخواهی، ظلم، استکبار و انسان ستیزی بوده اند.

یکی از هدف های داستان هدایت و تربیت بشر است. قرآن کریم نیز از داستان برای رسیدن به این مهم استفاده کرده است. داستان های قرآن با جمع میان واقعیت و هنر و با برخورداری از عناصر داستانی به شیوه خاص و منحصر به فرد نقل و گزارش شده اند. در این پایان نامه با شیوه توصفی تحلیلی، عناصر داستانی داستان ابراهیم (ع) در قرآن کریم واکاوی شده است. در این خصوص ابتدا هر کدام از عناصر داستانی بررسی و سپس آیاتی از سوره های مختلف قرآن کریم به عنوان نمونه برای هر بخش ذکر شده است. نتیج بررسی نشان می دهد که زاویه دید از نوع بیرونی و داستان بر پایه روایت استوار است. درون مایه برگرفته از اندیشه توحید و یکتاپرستی حضرت ابراهیم است و اهداف والای قرآن کریم که تعلیم، تربیت، هدایت و عبرت آموزی انسان هاست در آن تبیین شده است.

جهنم معروف ترین نام دوزخ است که 77 بار در قران آمده است. عذاب های جهنم به دو دسته جسمی وروحی تقسیم می شود. عذاب های جهنم که جسم جهنمیان را می رنجاند و شامل خوراک کشنده و بد بو؛ همچون زقوم، ضریع و غسلین و نوشیدنی های بسیار متعفن و سوزان؛ همچون صدید، آنیه، حمیم و غساق و لباسهایی از جنس آتش و قطران می باشد و عذاب های روحی که روح و روان جهنمیان را مورد عذاب قرار می دهد شامل دوری از رحمت پروردگار، حسرت خوردن، مورد تمسخر واقع شدن توسط بهشتیان، سرزنش شدن توسط خداوند و فرشتگان و دشمنی اهل دوزخ با یکدیگر است. آیات مرتبط با عذاب های جهنم دارای هم آیی واژگان و ارتباط با موضوع معین است که باعث انسجام و هماهنگی میان آیات شده است و با توجه به مضمون هر آیه با آیات قبل و بعد خودش که به نعمتهای بهشتی و آسایش در آن و از طرف دیگر به جهنم و عذاب های آن پرداخته اند، منجر به تقابل و تضاد در آیات شده است.